Быйыл Къарачай-Черкесиядан хаджилик къылыргъа 274 адам хазырланнганды. Никкол (июнь) айны 3-де, кече, ала джолгъа чыкъгъандыла.

Эки къауум болуб Минводдан Медина, Джидда шахарлагъа учхандыла. Аллах джол берсин, сыйлы борчларын толу тындырыб къайтсынла. Къуллукълары къабыл болгъанланы тизимине тюшерге Уллу Аллах Кеси насыб этсин!
Арт кёзюуде республиканы бютеу межгитлеринде джума намазны хутбасы орус тилде айтылады. Бары да бир тилде сёлешген джамагъаты болгъан межгитледе уа хутбаны ол джамагъатны ана тилинде айтыргъа мадар да къуралгъанды бюгюнлюкде. Ол да КъЧР-ни муфтиятыны оноууду. Керек болса, ол хутбаланы орус тилден кёчюрюб, республикан газетледе басмалай турургъа боллукъсуз, дегенди муслиман дин башчылыгъыбыз.
Алайды да, текстлерин биздеги ислам институт хазырлагъан аллай хутбаланы бирин газет окъуучулагъа теджейбиз.

Багъалы муслиман къарнашла!
Аллаху Тагъала сыйлы Къур’анында айтады: «Кертиди, Джерде Аллахха къуллукъ этерге деб адамлагъа ишленнген биринчи юй Беккедеди (Меккядады). Ол кеси да Аллах сюйген юйдю, анда этген къуллугъунгу сууаблыгъы къат-къат кёб болады, анга Аллахны рахматы тюшеди дагъыда ол къыбыламады (дуния бары анга айланыб намаз къылырча)». («Аль-Имран» сура, 96-чы-97-чи аятла). Хадж (хаджилик къылыу) Исламны беш фарызыны бириди – фарз гъаин. Хар муслиман адам бир да къурумаса джашауунда бир кере ол борчун амалсыз тындырыргъа керекди. Аллахны келечиси Файгъамбарыбыз (Аллахны саламы болсун Анга) айтханлай: «Исламны беш дагъаны барды, башхача айтсакъ, ол беш затны юсюнде къуралгъанды: шахада (къуллукъ этилирге тыйыншлы лиллях джокъду, Бир Аллахны Кесинден башха эмда Мухаммад (гъ.с.) аны келечисиди» деб шагъатлыкъ этиу); намаз къылыу; рысхынгдан зекят чыгъарыу; хадж (хаджилик къылыу); Рамазан айда ораза тутуу». Хадис Ибн Умардан келгенди.
Хадж – ол зу аль-хиджа айны 9-чу кюнюнде Арафатда сюелиудю эмда Меккяда Кябаны тёгерегине айланыуду (тауаф этиудю), Уллу Аллахны разылыгъын, Аны кечмеклигин табар ючюн. Джер джюзюню хар къалайындан да келиб, сыйлы Кябада – «Аллахны юйю» деб айтылыннган, дунияда муслиманлагъа къыбыла болуб тургъан сыйлы джерде – къуллукъ этедиле.
Багъалы къарнашла! Алай болса да, хаджилик къылыуну кесини амалсыз этилирге тыйыншлы талай излеми, шарты барды:
- хаджилик къылыр иннети болгъан адам ол муслиман адам болургъа керекди;
- акъылы, эси толу болургъа эмда джылы бла акъыл-балыкъгъа джетген болургъа тыйыншлыды, нек десегиз, хадж акъылы кемге неда сабийге борч тюлдю. Алай эсе, аллай хадж аны фарызындан къутултмайды – акъылы толу болгъандан эмда джылы келишгенден сора хаджны къайтарыб къылыргъа керек болады;
- кеси башына эркинлиги болургъа (биреуде къулда турмазгъа) керекди;
- муслиман къралда джашамагъан адам хадж анга фарыз болгъанын билирге керекди;
- хаджилик къылыргъа хыйсабы (мадары) болургъа керекди. Анга тыйгъыч боллукъ затла быладыла: аурууу бар эсе, сокъур эсе, джолгъа чыгъаргъа чырмаулукъ этген амалсыз кесаматы неда башха актлары бар эсе; ачхасы джокъ эсе неда ол хаджиликге кетген заманда юйдегиси джарсырыкъ эсе. Аны кибик аскер къаугъа, къазауат дегенча джолоучулукъда джанына къоркъуу салгъан затла бар эселе. Ол да чурумгъа саналады.
Багъалы къарнашла! Аллаху Тагъала муслиманлагъа сыйлы Къур’анда дагъыда былай айтады: «Хадж белгиленнген айлада болады. Ол айлада сууаб джолгъа чыгъар иннети болгъан адам ол кёзюуде (хаджиликни аллындан ахырына дери) эркишилик-тиширыулукъ джюрютюрге, гюнах ишлерге, даулашыргъа-урушургъа джарамагъанын билирге керекди. Сизни хар этген ашхылыгъыгъызны Аллах билиб турады. Ол дуниягъызгъа азыкъ джыйыгъыз. Эм иги хазна ол Аллахдан къоркъмакълыкъды. Къоркъугъуз Менден, о акъыл иелери!» («Бакъара» сура, 197-чи аят).
Хаджилик къылыр иннетде джолгъа чыкъгъан адам, ихрам (эки къумач кесекден къуралгъан хаджилик кийим) киеди, джанын да Аллахдан къоркъмакълыкъ халгъа бёлейди. Аллахны буйругъуна эмда Аны Келечисини (гъ.с.) айтханына сыйыныргъа, не тюрлю гюнахдан, джаман ишден, адебсизликден, намыссызлыкъдан да кери турургъа, тили, шини деб къарамай, муслиман къарнашлары бла бирге Джаратхан Аллахха махтау салгъан сёзлени (тальбияны) айтыргъа сёз береди: «Мен Сени аллынгдама, о Аллах! Мен Сени аллынгдама! Мен Сени аллынгдама! Сеннге нёгерлик этген джокъду! Мен Сени аллынгдама! Керти да, махтау, ашхылыкъ да, оноу (патчахлыкъ да) сендеди. Сеннге нёгерлик этген зат джокъду».
Сыйлы Файгъамбарыбыз (Аллахны саламы болсун Анга) айтханды: «Ким да болсун тальбияны айтхан адамны эки джанында кёз джетген джерде ташла, терекле, джерде башха затла бары да ол сёзлени аны бла бирге айтадыла». Бу хадис Ибн Маджах бла Ат-Тирмизиден келеди.
Багъалы муслиманла! Аллахны келечисини (Аллахны саламы болсун Анга) ауузу бла айтылыннган сюйюмчю хаджилик къылгъан хар бир муслиманны джюрегине тюйрелибди: «Хадж ючюн бериллик саугъа – ол джангыз Джандетди». Бу Бухариден келген хадисди.
Хаджиликге барыб, ол саугъаны алыргъа тырмашхан адамла Арафат таугъа чыгъыб, тилекле, дууала этиб, гюнахларын кечдирирге, Аллаху Тагъаланы разылыгъын, рахматын табаргъа дыгалас этедиле. Ол уллу, ол сыйлы кюнде ораза тутхан ашхыды, нек десегиз, Аллахны келечиси (гъ.с.) айтханнга кёре, олсагъатда озгъан джылны ичинде этген гюнахлары эмда энди этерик гюнахлары да кечиледиле. Арафатда сюелгенден сора «адам толкъун» Муздалифагъа саркъады. Алайда шайтаннга атыллыкъ ташланы джыйыб, дуния сагъышлагъа, тыйгъычлагъа да эс бёлмей, адамла Минагъа кетедиле. Анда, «Джамарат» деген джерде, шайтаннга таш атадыла. Шайтаннга атхан ташлары бла адам кесини гюнахларын, уллу кёллюлюгюн, шайтан къозгъагъан нафсысын да урады, алагъа налат береди. Андан сора, сыйлы Кябагъа къайтыб барыб, тауаф этеди, эсин Кябагъа буруб, джюрегин Аллахха байлаб, Анга махтау салыб. Сора Сафа бла Маруаны арасында джюрюб, ол борчун да тындырады.
Хаджны кёзюуюнде этген Къурманы бла муслиман адам гюнахладан тазаланады, Аллахха бойсунуб, уллу саугъа алыб, Аны рахматын табады.
Сыйлы муслиман къарнашла! Хадж керти муслиманны иннетин тазалайды. Аны кёзюуюнде Ибрахим файгъамбарны (гъ.с.) халындача уллу джууаблылыкъны сезеди; Исмаил файгъамбарча (гъ.с.) бойсунууну, джаны-къаны бла берилиуню сынайды. Исмаилны анасы Хаджар этген кибик джюрегинде Аллахха ышанмакълыкъны, Аны рахматындан умут юзмеуню бегитеди. Аладан юлгю ала, муслиман адам Аллахха бойсунууну терен сезеди, Аллах джолунда джюрюй, рысхысын да къызгъанмай джояды, сыйлы Файгъамбаррыбыз (гъ.с.) туугъан, джашагъан, Джабраил мёлекни юсю бла Аллах Къур’анны джиберген джуртда Файгъамбарны (гъ.с.) аягъы басхан джерледе джюрюй, Мединада Аны межгитинде намаз къыла, ол къадар сыйны, ашхылыкъны берилгенине къууаннгандан башы кёкге джетгенча бола, Раббийине шукур этеди.
Хадж ийнаннган адамгъа тамам уллу ашхылыкъды. Хаджилик къылыргъа мадар берилген хар бир адамны «джези ачылыб», джанына тынчлыкъ, рахатлыкъ орналады. Ол сыйлы джолну ётюб къайтхан адам, кёлю ашхылыкъдан толуб джюрюрге, аны бир чыгын да тайдырмазгъа кюреше , хар джаман затдан кесин сакълаб джашаргъа керекди. Хаджилик борчун толтуруб къайтхан муслиман не адамны, не джаныуарны, не хайуанны инджитмезге, табигъатха бир тукъум бир заран джетдирмезге тырмашады. Гюнахладан тазаланнганыча турургъа борчлуду ол.
Ол себебден, Аллах къайсы бирибизге да хаджилик къылыргъа мадар берсин, аны баджаргъан къарнашларыбызны, эгечлерибизни этген къуллукъларын Аллах къабыл этсин, деб тилейбиз. Бизни этген тилеклерибиз да къабыл болуб, бу джол да ары кетгенле юйлерине сау-эсен къайтсынла!