Къыркъаууз (сентябрь) айны 12-де, 13-де да Алийланы Умар атлы Къарачай-Черкес кърал университетде «Механизмы укрепления этнокультурной и гражданской идентичности многонационального народа Российской Федерации» деген Бютеуэресей илму-практика конференция бардырылды.
Конференция пленар кенгеш бла башланды. Анга кърал къуллукъчула, алимле, миллет ишледен толу хапарлы экспертле, журналистле, устазла, аспирантла, магистрантла эмда студентле къошулдула. Онлайн, офлайн халда бардырылды. Конференцияны ишине къралыбызны 20 субъектинден 100-ден аслам алим къошулду.
КъЧКъУ-ну ректору Ёзденланы Таусолтан, джыйылгъанлагъа хошкелди айта, Эресейни джаулары, тюрлю-тюрлю къаугъала чыгъарыб, бизни къралыбызны ичинден ояргъа излеген кёзюуде биригирге кереклисин чертиб сёлешди. КъЧР-ни Миллет ишлерини, кёбчюлюк коммуникациялары бла басмасыны хакъындан министерствосу бла КъЧКъУ бирге бардыргъан конференция миллетле арасы келишиулюкню ёсдюрюрге джарарыгъына ышаннганын да айтды.
Конференцияда РФ-ны Президентини Шимал Кавказ федерал округда Толу эркинликли келечисини болушчусу Айдамир Валиев да сёлешди. Ол, халкъла арасы келишиулюкню ёсдюрюуге аталыб, бизни республикада бардырылгъан профилактика ишле, регионда къой, бютеу округда джамагъат-политика болумну тынчлыкълы турлугъуна себеблик этгенлерин чертди. Айдамир Валиев КъЧКъУ-да бардырылгъан конференция да ол джаны бла файдалы болуруна ийнаннганын айтды.
Миллет ишлени хакъындан федерал агентствону Шимал Кавказ федерал округга, Кърым Республикагъа, Севастополь шахаргъа къарагъан регионла арасы управлениесини тамадасы Сергей Разживин бла РФ-ны Президентини Шимал Кавказ федерал округда Толу эркинликли келечисини Аппаратында КъЧР-ге къарагъан федерал инспектор Юрий Ясько, КъЧР-ни Миллет ишлерини, кёбчюлюк коммуникациялары бла басмасыны хакъындан министри Мурат Есенеев да аны айтханына къошулдула.
«Бусагъатха дери бардырылгъан быллай конференциялада алгъан сынамыбызгъа кёре айтсам, бу джол да миллетле арасы келишиулюкню не джаны бла да бегитирге джараулу иш эте тургъаныбыз хакъды. Алийланы Умарны атын джюрютген Къарачай-Черкес кърал университетни башчылыгъына да, башха ВУЗ-ладан келген хурметли къонакълагъа да, халкъла арасы илму-практика конференцияны бардырыргъа къошхан юлюшлери ючюн, разылыгъымы билдиреме», — деди Мурат Есенеев.
Башха экспертле да, Эресейде джашагъан халкъланы бирикдире, аланы энчи маданиятларын сакълар, байындырыр мадарла да этерге кереклисини юсюнден айтдыла.
Шимал Кавказ кърал академияны Гуманитар тинтиулени хакъындан кафедрасыны профессору, экономика илмуланы доктору Тотуркъулланы Шагъабан кесини докладында бусагъатдагъы Эресейде джамагъатны ёсюмюне аталыб бардырылгъан политиканы тамалын салгъан ишлеге эс бёлдюрдю.
Къарачай-Черкес кърал университетни Психология кафедрасыны профессору, психология илмуланы доктору, КъЧР-ни илмусуну махтаулу къуллукъчусу, РФ-ны Баш билим бериуюню махтаулу къулукъчусу Семенланы Файзура, хар не ашхылыкъны тамалы да юйдегиде салыннганын черте, барыбыз да уллу магъана берген, адеб-намыс, тюзюуюн юйдеги къурау, сабийге ариу къарау, уллугъа сый бериу, гитчеге, онгсузгъа къайгъырыу дегенча, бурундан бери сакъланыб келген шартларыбыз джамагъатны джашауун тыйыншлы халда бардыргъанларыны юсюнден айтды.
Аны кибик башха экспертле да бусагъатдагъы эресейчи джамагъатны джарсыуларын ачыкъладыла, аланы тюзетиу бла байламлы баджарылгъан ишлени да сюздюле.
Пленар кенгешден сора джыйылгъанла, къауумлагъа юлешиниб, теджелген темаланы юслеринден ачыкъ ушакъларын секциялада бардырдыла.
Секциялада Пятигорск кърал университетни Политика эмда этнополитика тинтиулени хакъындан илму аралыгъыны директору, профессор, политика илмуланы доктору Аствацатурова Майя, КъЧКъУ-ну Литература бла журналистиканы хакъындан кафедрасыны тамадасы, доцент, филология илмуланы кандидаты Чотчаланы Мариза, КъЧКъУ-ну Эресейни тарихини хакъындан кафедрасыны тамадасы, тарих илмуланы доктору Бегеуулланы Рустам, РАН-ны Дагъыстанда тинтиу аралыгъыны Археология бла этнография институтуну келечиси, тарих илмуланы кандидаты Муртазаев Арсен дагъыда башхала бусагъатдагъы эресейчи джамагъатны джарсыуларын тюзетирге джарарыкъ оюмларын айтдыла, ашхы сынамлары бла алмашдыла.
Конференцияны ахырында деу Эресейни джамагъатын не джаны бла да «саулукълу» этерге джарарыкъ оюмла резолюциягъа тюшюрюлдюле.
Джамагъатыбыз келишиулю болур ючюн, къуру кърал органла тюл, хар адам да къолундан келгенни этерге кереклиси да чертилди алайда.
Алай бла, «Механизмы укрепления этнокультурной и гражданской идентичности многонационального народа Российской Федерации» деген илму-практика конференция барыбызгъа да магъаналы ишлеге эс бёлдюрдю, анда алыннган резолюция къралыбызны ёсюмню джолу бла тынчлыкълы бардырыргъа джарарына ышанабыз.
БАЙРАМКЪУЛЛАНЫ Зульфия.
