Быйыл ноябрны 29-дан декабрны 2-не дери Ингушетияны ара шахары Магасда Шимал Кавказны кёбчюлюк информациясыны мадарларыны V-чи форуму ётгенди. Анда «Къарачай» газетни баш редактору Ёзденланы Альберт да болгъанды. Форумну ишини юсюнден ол газет окъуучулагъа хапар айтханды. - Альберт, форумну баш магъанасына нени санаргъа боллукъду? Быллай тюбешиуле, бир да ишексиз, журналистлени алларында джууаблылыкъны ёсдюрген бла бирге учундургъан да эте болурла? Аны тышында да «игини игилиги джугъар» дегенлей, юлгю алыргъа да мадар чыгъа болур.
- Шимал Кавказ федерал округну ара шахары Пятигорскеде бу тукъум форумла бола тургъандыла. Бу джол джолубуз узагъыракъ болду: Магасха Россияны джер-джеринден эмда тыш къралладан 700-ден аслам адам джыйылыб – ала асламысына кёбчюлюк информацияны мадарларыны, власть органланы келечилери эдиле – халкъла арасы дараджада уллу форум ётдю. Аны магъанасы Кавказда бола тургъан затланы, регионну джашауун тюз эмда не тюрлю джаны бла да толу кёргюзюу, Россияны халкъларына тыйыншлысыча болумну ангылатыу эди. Аны бла бирге миллетлени араларында байламлылыкъны, бирикмекликни, шохлукъну бегитиу эди. Къралыбызны кючлю, деменгили этерик да ма ол затладыла. Айтыргъа, форумну баш борчларыны бирине журналистлени сынам бла алмашыныуларын санаргъа керек болур. Кёб затны кёрдюк, кёб затны билдик. Кесибизни газетни да кёргюздюк, берген багъаларын да эшитдик.
- «Къарачай» газет форумгъа иги хазырланнганына барыбыз да шагъатлыкъ этерикбиз. Газетни не къадар сейир, магъаналы этер ючюн кюрешгенди коллектив. Алай а кёбчюлюкню ичинде ол зат ачыкъ кёрюндюмю? Бизни газетге къарагъанла аны джаратханларын сездирдилеми?
- Тюздю. Бу форумгъа Шимал Кавказ федерал округну регионларыны башчылары, Россия Федерацияны Шимал Кавказ ишлерини хакъындан министри Лев Кузнецов, РФ-ны Джамагъат палатасыны члени Вероника Крашенинникова, федерал эмда джергили кёбчюлюк информацияны мадарларыны келечилери келгенлери аны кертиси бла да заманны излемине джууаб этген уллу иш болгъанын бегитедиле. Бизни республикадан огъуна ары беш тилде чыкъгъан газетлени башчылары, «Карачаево-Черкесия» ГТРК, «Архыз 24» телеканал бар эдиле. Алайды да, Къарачай-Черкесиядан баргъан беш газетни бири «Къарачай» газет болду. Аны тыш къарамын, ич магъанасын да айырыб магъаналы этер ючюн, коллектив кючюн-къарыуун салыб кюрешгенди. Бизни баш муратыбыз газетни юсю бла Шимал Кавказ федерал округну къурамына кирген регионланы барысыны да юслеринден къысха хапар да бериб, эм онглу джетишимлерин, белгили адамларын да кёргюзюб, газетни номери иш этиб байрамгъа аталгъанын ангылатыу болгъанды.
Айтыргъа, фестивалгъа аталгъан номерни хазырларгъа газет ишден иги хапары болгъан Акъбайланы Харунну чакъыргъаныбыз да газетибизни маджалыракъ этерге талпымакълыкъ бла байламлы болгъанды. Сау болсун, келиб газетни материалларын таб орунлашдырыргъа юлюш къошханды. Бизни газетни кёзге илиндирген энчиликлерини бири уллу харифле бла бир джанында «Къарачай-Черкес», экинчи джанында да «Ингушетия. Магас» деб джазылгъанлары болгъанын да чертерге керекди. «Къарачайны» ал бетинде Шимал Кавказ федерал округну къурамына кирген регионланы башчыларыны суратларын салгъан эдик, ич бетледе республикаланы эм белгили адамларын – Чеченден Ахмат Кадыровну, Къабарты Малкъардан Къулийланы Къайсынны, Къарачай-Черкесиядан Семенланы Джырчы Исмаилны дагъыда башхаланы. Быллай джангылыкъла газетни магъаналы, байрамгъа джараулу этгенлерине тюшюндюм – къарагъанла, газетигиз мийик профессионал дараджада этилгенди, деб бардыла.
- Альберт, сен керти къарачайлыча, бу уллу байрамгъа эмда къонакъбайлыкъ этген Ингушетиягъа къуру къол бла бармагъанса. Орус тилде деменгили назму джазыб, анга да ариу макъам салыб, «Ингушетия» деген джырны алыб джолгъа чыкъгъан эдинг. Телевизор бла талай джерде сени джырлагъанынгы, назму халда окъуй тургъанынгы да кёрюб къууаннганбыз. Миллетлени арасында шохлукъну бегитиуде бу затны магъанасын ангыламазлыкъ джокъду. Ингушетияны Башчысы Юнус-Бек Евкуров, бети джарыб, къолунгдан джырны алгъан кёзюуде не зат сагъыш этген эдинг?
- Форумну биринчи кюнюнде хар регион алагъа берилген бёлмеде журналларын, газетлерин салыб, кёрмюч ачхан эди. Экинчи кюн алайгъа келиб, субъектлени башчылары бла бирге Лев Кузнецов эмда башхала газетлеге къарадыла дагъыда кёб тюрлю иш этилди.
Аны бла бирге Шимал Кавказны кёбчюлюк информацияларыны мадарларыны пленар кенгеши бардырылды. Анда мен, сёз алыб, «Ингушетия» деген назмуну окъуб, Юнус-Бек Евкуровгъа саугъа этдим. Ол уллу бюсюреу этиб сёлешди. Бизни республиканы Башчысы Темрезланы Рашид бла Ингушетияны Башчысы Юнус-Бек Евкуров эки республика да джашнар, аланы халкъларыны арасында шохлукъ терен тамыр иер ючюн кёб иш этедиле. Бу джырны да мен Темрезланы Рашидни Ингуш Республикагъа кирсиз иннетине, аны айтхан джылы сёзлерине кёре этгенме. Бюгюнлюкде кавказ республикалагъа къой эсенг, бютеу Россиягъа да бек керекли шохлукъну, бирикмекликни, бир-бирин ангыламакълыкъны уллу мекямыны тамалын салгъан бир ташчыкъ болуб къошулалгъан эсе мени джырым, сора джерни-сууну юсю бла атлаб бошуна келмегенме деб, сагъыш этген эдим…
- Альберт, джырынгы уа ненча кере джырлатдыла?
- Ингушетияны телевидениесинден келиб джырымы джаздырдыла, дагъыда тилегенлеринде бир-эки кере джырлаб эшитдирген эдим. Джыр орус тилде болгъаны себебли башха телевидениелеге да джаздырдыла.
- Джырны сёзлерин «День республики» газет да фестивалгъа аталгъан байрам номеринде басмалагъанды, Ингушетиягъа да ол газет тюшген болур эди.
- Сау болсун. «День республики» газетни баш редактору Евгений Кратов, джыр джазгъанымы эшитиб, газетде берейик деб, алыб басмалагъан эди. Ингушетиягъа ол номерни иги кесек газети тюшгенди.
- Шимал Кавказны кёбчюлюк информациясыны мадарларыны кёзюулю Халкъла арасы форуму келир джыл къайда бардырыллыгъы белгили болгъанмыды?
- Форумда аны юсюнден да айтылды. Келир джыл ол Чечен Республиканы Грозный шахарында ётерикди. Анга да халкъыбыз атлы «Къарачай» газетни эмда республикабызны атын иги бла айтдырыр ючюн, кереклисича хазырланыргъа керекбиз.
- Сау бол, кёлюбюзню кёлтюрюрча хапар айтдынг. Аллах келир форумгъа да сау-эсен джетдирсин. Энди газет окъуучуланы да «Ингушетия» деген джыр бла шагъырей этсек тыйыншлы болур, деб келеди кёлюме…
ИНГУШЕТИЯ
Песня
От мужества и красоты рождённая,
Загадочная горная страна,
Огнём беды и скорби опалённая,
Как меч булатный в них закалена.
Припев:
Древняя, мудрая,
Гордая и добрая,
Богом сбережённая –
Ингушетия моя!
Не истощая гордости запас,
И не прося по жизни подаяния,
Скрывая сердца плач улыбкой глаз.
Припев.
Обетовал Аллах, тебя любя.
В России быть – её любить, как дом родной,
Храня её, ты сбережёшь себя.
Припев.
Свершительницей будь преславных дел.
Господь миров вручил тебе заслуженно
Твой кодекс чести, твой ГIалгIай Эздел*.
Припев.
