Уллу Ата джурт къазауатда джуртларын къанлы джаудан къоруулай, джанларын-къанларын аямай Уллу Хорламны келтирир ючюн кюрешген уланларыбызны бири болгъанды Къанаматланы Есауну джашы Ажу.
Севастополь шахарны аты джигит шахарды. Джау, аны алыр ючюн, бютеу кючюн-къарыуун салыб кюрешгенди. Бу шахар кёрмеген зат къалмагъанды – къолундан келгенича кесин къоруулагъанды, алай а фашист зорчула анга ычхыныб, толу ие болургъа излегендиле. Алай болса да, ётгюр совет аскерчиле анга азатлыкъ келтиргендиле. Ёзге шахар эки джылгъа джууукъну фашистлени аякъ тюблеринде болгъанды.
Кёб къыйналса да, Севастополь башына бошлукъ табханды – бюгюнлюкде аны къоруулагъан  Совет Союзну 240 Джигитини аты мермер ташлагъа джазылгъанды.
Шахарны ёсюб келген тёлюлери аланы атларын азбар биледиле. Ёзге шахаргъа Къызыл байракъны такъгъан таулу джашны аты ол тизимде джокъду. Нек? Ажу Совет Союзну Джигити атха 1944-чю джыл, Севастополгъа Къызыл байракъны такъгъандан сора, теджелгенди, алай а ол кёзюуде аны халкъы, аман бетли болуб, джуртундан узакъгъа атылгъанды. «Воинское звание – рядовой» деген китабны автору Илья Поликахин Севастополну азатлагъанланы бириди, Совет Союзну Джигитиди. Китабында ол былай джазгъанды: «Биз бешеулен эдик. Немчала бугъунуб тургъан джерлеринден акъырын башларын кёлтюрюб къарайдыла, сора юй таба тебрейдиле. Ала кёбдюле, къолларындан келликди бизни къагъыб къояргъа, мени, Павлик Кирченкону, Головняны, Гунькону, Къанаматланы Ажуну…»
1944-чю джыл май айда рядовой Поликахин «Знамя Победы» деген аскер газетде «Зареяло Красное Знамя» деген назмусун басмалайды.

«Неси Канаматов,
            ты знамя в руках,
Над городом вывесим
                               знамя!
…Жители к дому
           со слезами бегут,
Приветствуя Красное
                            знамя».

Батчаланы Муссаны джашы Альберт ариу халили, оюмлу сёлешген, кимге да игилик излеген тынч, огъурлу адамды. Ол, асыулу шартларын сакълай, къартлыкъгъа да джетди, Аллах мындан ары да кёб джылланы джашаргъа буюрсун.
Ол 1938-чи джыл Огъары Тебердиде туугъанды. Сабийлик кюнлерин киши джуртлада ашыргъанды. Школну бери къайтхандан сора Къарачай шахарда бошаб, анда пединститутну филология факультетинде баш билим алгъанды. Бир джылны Даусуз элде устаз болуб ишлегенин айтмасакъ, ёмюрюн Доммайда ашырыб барады. Ары 1965-чи джыл келиб, джаш тёлюге ингирги школну къурайды, аны директору къуллукъну да баджара орус тил бла литературадан, тарихден дерсле бериб турады. Ол ишлеге ингирде къарагъаны себебли, 1970-чи джылдан башлаб, кюндюз турист комплексге инструктор болуб джарашады. Туристлеге башчы болуб, ол айланмагъан тау сокъмакъ къалмайды. 1985-чи джыл аны тамада инструктор этедиле. Анда 1996-чы джылгъа дери ишлеб, солургъа чыгъады. Ол джамагъат ишлеге тири къошулуб тургъанды, талай кере Доммай посёлок советге депутатха да сайланнганды.

 Къарачай халкъны белгили джазыучусу Хубийланы Ахияны джашы Осман 1918-чи джыл февраль айны 17-чи кюнюнде Огъары Тебердиде, кеси къыйыны бла джашагъан юйдегиде, туугъанды.
Эл школну бошагъандан сора, Микоян-Шахарда педрабфакда окъугъанды, «Къызыл Къарачай» газетде ишлегенди. Бек джашлай огъуна назмула джазыб башлайды да, 17 джылындан атлай, 1936-чы джыл, «Комсомол джырла» деген биринчи назму китабчыгъын чыгъарады. 1938-чи джыл, «Абрек» повести китаб болуб чыкъгъандан сора, Хубийланы Осман СССР-ни Джазыучуларыны союзуна член болады.
1938-чи - 1939-чу джыллада Ставрополда устаз институтда билимин ёсдюреди.  1940-чы джыл  Къызыл Аскерни тизгинлеринде къуллукъ этерге кетеди. 1941-чи джылдан 1945-чи джылгъа дери баргъан Уллу Ата джурт къазауатда Хубий улу джаула бла сермешледе джигитликле этгени ючюн, Къызыл Джулдузну ордени бла саугъаланады. Урушдан сора, къарачайлыланы депортациясыны джылларында, Къыргъызстанда эл школлада устазлыкъ этгенди.
Туугъан джуртуна къайтхандан сора, «Ленинни байрагъы» газетни культура бёлюмюню тамадасы, телевидение бла радиовещаниени область комитетини джууаблы къуллукъчусу болуб ишлегенди. Талай джылны областны джазыучуларыны бирлешлигине башчылыкъ этгенди.

 Эски суратла - заманны тилсиз шагъатлары – музейледе, китаблада, газетледе, барындан да кёб а юйледе, юйюрледе альбомлада сакъланадыла. Окъуучуларыбыз газетни бетлеринде эртделеден къалгъан суратланы басмаларыбызны излейдиле. Алайды да, бизни окъуучуларыбыз, мындан ары да «Эски суратлада - тарихибиз» деген рубриканы ишине тири къошулурла, деб ышанабыз.
Бу джол биз сизге 1957-чи джыл февралны 4-де алыннган суратны теджейбиз. Анда Орта Азиядан джуртларына къайтхан къарачайлыланы эллерини болумларына къараб, областыбызны джамагъат-политика, экономика джашауун джангыча къурар мурат этген билимли, онглу адамларыбызны Къарачай шахаргъа келген кюнлери кёрюнеди. Бир ишексиз, аланы ол кюндеча джюреклери кёлтюрюлген болмаз эди, деб келди кёлюбюзге. Иги да дейсе, ала кёчгюнчюлюкден къайтыб, туугъан джерлеринде джангы эркин джашаугъа чыкъгъандыла. Насыб деген да ол тюлмюдю?!

  1. Халкъыбызны ёхтем къушу
  2. ТЁЛЮЛЕГЕ ЮЛГЮ БОЛА