Байрамукъланы Хыйсаны джашы Ислам 2016-чы джылдан бери Гитче Къарачай районну маданият бла солуу аралыгъыны директору болуб ишлейди. Ол КъЧР-ни маданиятыны махтаулу къуллукъчусуду. Талай джылны районну маданият къаласыны директору да болуб тургъанды.

Мындан алда «Къарачайны» корреспонденти Къобанланы Махмут Байрамукъланы Исламгъа тюбеб, районну маданият къуллукъчулары озгъан джылны къалай ашыргъанларыны юсюнден хапар соргъанды.

- Бизни районда тюрлю-тюрлю темалагъа аталыб къууанч ишле кёб болуучандыла, - дейди Ислам. – Ма ол ишле къууанч халда ётер ючюн районну маданият къуллукъчулары да къошулуучандыла алагъа. Аллай ишле уа асламысына районну маданият къаласында, стадионунда болуучандыла, ары не заманда да джамагъат кёб джыйылыучанды. Маданият къуллукъчуларыбыз концерт программалары бла тышына да чыгъыучандыла. Сёз ючюн, республиканы аралыгъы Черкесскеде бир къууанчха аталыб иш бардырылса, Гитче Къарачай районну джырлаучулары, тепсеучюлери да ары барыб, концерт программаларын кёргюзюучендиле.

Озгъан джылны Гитче Къарачай районну маданият къуллукъчулары къурамлы ашыргъандыла дерге боллукъма. Хар джыл сайын биз программа къураб, анда не этилирге керек эсе, джылны ичинде барын да этиб чыгъабыз.

Районда тюрлю-тюрлю творчество коллективле кёбдюле. Джыл бошалгъанлай хар бири районну маданият къаласында кесини творчество программасын кёргюзеди джамагъатха. Быйылны ал сюреминде озгъан джылны эсеблерин чыгъаргъан эдик да, районну маданият къаласына кёб адам келген эди. Маданият бла солууну аралыгъыны творчество коллективлери уллу магъанасы болгъан ишге тири къошулуб, джырлагъан да, тепсеген да этиб, тюрлю-тюрлю пьесаладан юзюкле кёргюзюб, джамагъатдан уллу бюсюреу алгъан эдиле. «Туугъан джерибизни тюрлю-тюрлю ауазлары» деб атагъан эдиле районну творчество коллективлери отчёт концертлерине.

Бизни районда фахмулу джырлаучула, тепсеучюле кёбдюле. «Минги Тау» тепсеу джыйынны тарихи узакъ заманлагъа кетеди. Ол къарачай халкъ джуртуна къайтхан джыллада къуралгъан эди да, бусагъатда да сакъланады. Совет Союзну джылларында бу ансамбль джуртубузну кёб шахарында болуб, концерт программасын кёргюзюб, атын махтау бла айтдыргъан ансамбллени бири эди.

Аны коллективи талай кере джангыргъанды. Ненча кере джангырса да, анга джангы фахмулу джаш тёлю келиученди. Бюгюнлюкде ансамблге башчылыкъ Айбазланы Далхатны джашы Марат этеди. «Илкер» тепсеу ансамбль да кесини атын иги джаны бла айтдыргъанды. Ансамблни коллективи Къайытланы Муссаны башчылыгъы бла концерт программасын элледе, шахарлада кёргюзюб турады. «Созвездие» ансамбль да юч фахмулу джырлаучудан къуралгъанды. Анга башчылыкъ КъЧР-ни махтаулу артисти Байрамукъланы Аида этеди. Аны башчылыгъы бла джырлаучула Байрамкъулланы Кулизар, Боташланы Бэла тюрлю-тюрлю джырланы джырлаб, адамладан разылыкъ табханлай турадыла. Борлакъланы Рустам да кёбден бери ариу ауазы бла джырланы сюйгенлени эслерин бёлгенлей турады. Ол орус эмда къарачай джырланы уста джырлайды. «Бора» джырлаучу ансамбль къуралгъанлы кёб да болмайды. Юч джырлаучу – Джуккаланы Бийберт, Каппушланы Адемей, Орусланы Борис - эски къарачай джырладан кеслерине концерт программа къураб, республиканы эллеринде болуб, уллу разылыкъ алыб турадыла. Ансамблге башчылыкъ Джуккаланы Бийберт этеди. Районда «Умут» деген театр студия да къуралгъанды. Анга башчылыкъ Чомаланы Алийни джашы Расул этеди. Районну творчество къуллукъчуларыны отчёт концертлерине биз башында айтхан тепсеу ансамблле, джырлаучула къошулгъан эдиле да, маданият къалагъа джыйылгъан джамагъат кёб заманны харс уруб, уллу багъа берген эдиле артистлерибизни ишлерине.

Районну ара библиотекасыны къуллукъчулары озгъан джыл джетишимли ишлегендиле дерге боллукъма. Ала школну сохталары бла къысха байламлылыкъ тутуб турадыла не заманда да. Кеслерини уллу сынамларын, билимлерин хайырландырыб, сохтала бла тюбешиб, тюрлю-тюрлю темалагъа атаб, фестивалла, ингирле къурайдыла. Озгъан джыл ала ана тилибизге атаб «Тил халкъны джашаб турлукъ джаныды» деген темагъа ингир къурагъан эдиле. Сабийлени ата-аналары школлада къарачай тилни окъутмагъыз деген сёзле джюрюучендиле. Аллай сёзлени «иши болмагъан итлени суугъа сюрюр» дегенле чыгъаргъандыла. Библиотеканы къуллукъчулары ана тилге аталгъан ингирни бардыргъан кюн кёб сабий, ата-ана джыйылгъан эди. «Дунияда ёмюрлюк зат бар эсе - ол мени Джуртумду» деген тематика ингир а бек сейир ётген эди. Сабийле Ата джуртха атаб, назмула, хапарла окъугъан эдиле, джырла джырлагъан эдиле. Ёсюб келген джаш тёлюню патриотизмге юретиу библиотека къуллукъчуланы ишлеринде уллу орун алады. «Машук - 2018» деген джаш тёлю форумда да бизни творчество къуллукъчуларыбыз, усталыкъларын танытыб, джыр бла, тепсеу бла да бир коллективден артха къалмазлыкъларын кёргюзген эдиле.

Байрамкъулланы Кулизар бла Ёзденланы Кямал кёб тюрлю фестиваллагъа къошулур ючюн къалмайдыла. Экиси да орус эмда къарачай джырланы уста джырлаучандыла. «Мир Кавказа» деген темагъа аталыб, Нарсана шахарда фестиваль ётген эди. Башында атларын айтхан джырлаучуларыбыз, анга къошулуб, районубузну атын махтау бла айтдырыб къайтхан эдиле. Районну артистлери Шимал Кавказны республикаларында кёб болуучандыла концерт программалары бла. Нальчик шахарда «Къарачай джырланы ингири» болгъан эди да, КъЧР-ни махтаулу артисти Байрамукъланы Аида, барыб, къарачай джырланы джырлаб, джамагъатдан уллу разылыкъ алыб келген эди.

«Покрова в верховьях Кубани» деген темагъа аталыб Черкесск шахарда биринчи фестиваль бардырылгъан эди. Аны шахарны мэриясы къурагъан эди. Республиканы шахарларындан, район аралыкъларындан келген эдиле творчество коллективле. Фестивалда черкес, абаза, тегей, ногъай, къарачай, азербайджан, рум арбазла къуралгъан эдиле. Хар арбаз, тепси къураб, тюрлю-тюрлю ашарыкъла бла фестивалгъа келгенлени сыйлар ючюн къалмагъан эди. Бизни районну творчество коллективлери да концерт программаларын кёргюзюб, Гитче Къарачай районну делегациясы тепси къураргъа, джырларгъа, тепсерге да уста болгъанын танытхан эди. Бу фестивалгъа 2000-ден аслам адам келген эди. Мен джашауумда кёб фестивалда болгъанма. Черкесск шахарда ётген фестивалча фестивалгъа алкъын тюбемегенме. Джырла, тепсеуле, тепсиле республиканы миллетлерин бирикдириб къойгъанларын кёрген эдим. Бизни республикада джашагъан миллетлени араларында джюрюген шохлукъну бир зат бузалмазлыгъын билдим ол кюн мен.

Гитче Къарачай районда  Красный Восток деген абаза эл  къарачай элледен бир джанында джаякълаб орналгъанды. Къарачайлыла аны ёмюрде да сансыз этмегендиле. Кеслерини эллеринеча  анга да уллу эс бёлюб турадыла. Элде къууанч-зат болса, бютеу къарачай эллени творчество коллективлери джыйылыб келиб, аны къууанчын белгилеучендиле. Красный Восток элни юбилей байрамына Гитче Къарачай районну администрациясыны къуллукъчулары, творчество коллективлери келиб, къууанч халда белгилеген эдиле.

Терезе элни маданият къаласына ремонт этилиб, ол ачылгъан кюн КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашид, КъЧР-ни Халкъ Джыйылыууну (Парламентини) Председатели Александр Иванов, КъЧР-ни Правительствосуну Председателини заместители Чеккуланы Хызыр, Гитче Къарачай районну администрациясыны башчысы Байрамукъланы Рамазан дагъыда башха джууаблы къуллукъчула келиб, маданият къаланы ачылгъанын къууанч халда белгилеген эдиле. Маданият къала уа, оюлургъа джетиб, 20 джылдан асламны джабылыб тургъан эди. Бюгюнлюкде маданият къалада тюрлю-тюрлю кружокла ишлейдиле.

Озгъан джыл гитчекъарачайчыланы кёб зат къууандыргъан эди. Барындан да бек къууандыргъан а Красный Кургандан «Медовые водопады» турист базагъа асфальт тёшелген джол ишленнгени эди. Озгъан джылны ахыр кёзюуюнде аны ачылгъанына аталыб джыйылыу болгъан эди. Бу къууанчха КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашид эмда КъЧР-ни Правительствосуну членлери да келген эдиле.

Джолну ачылгъанына аталгъан къууанч джыйылыу бошалгъанындан сора сыйлы къонакъланы бары да, ол кюн «Медовые водопады» турист базада Къарачай айранны фестивалы бардырыла эди да, ары барыб, анда да этилген затлагъа сейир-тамаша болуб кетген эдиле. Былайда бир затны айтыргъа тыйыншлыды: «Медовые водопады» турист базагъа асфальт тёшелген джол ишленнгенинде КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашидни уллу къыйыны барды. Районну джамагъаты анга ол кюн уллу разылыгъын билдирген эди.

Эм сейири неди десегиз, КъЧР-ни маданият бла санатыны кюнлери Австрияда болгъан эдиле. Гитче Къарачай районну творчество коллективлери да баргъан эдиле ары. Бу зат неге шагъатлыкъ этеди? КъЧР-ни творчество коллективлери мийик дараджалы болгъандыла. Аланы концерт программаларына къайсы къралда да сюйюб къараргъа боллукъдула адамла.

Озгъан джыл районну творчество коллективлери этген затланы барын да тизиб чыкъгъан къыйынды. Нек десегиз, ала кёб зат этгендиле. Иш этилген затланы кёблюгюнде тюлдю. Аланы магъаналарындады.

Озгъан джыл творчество коллективлерибиз кёб иш этгенбиз деб, рахат болуб турмайдыла. Джылны аллындан бери кеслерине джангы концерт программала къураб, былтырдан эсе быйыл иги ишлерге, районну джамагъаты бла кёб тюбеширге муратлыдыла.