Уллу Ата джурт къазауатда, гитлерчи фашистледен Джуртну сакълай, бизни республикадан да кёб тюрлю миллетлени келечилери джигитлик кёргюзгендиле. Аланы адамла  эслеринде тутадыла.

Ногъай халкъны джигит уланы, отлу урушлада немчала бла джанын-къанын аямай къазауат этген Халмурза Сахатгереевич Кумуков аланы бириди. Ол 1913-чю джыл элия (июль) айны 1-де Къарачай-Черкесияны Икон-Халкъ элинде Сахатгерейни юйдегисинде туугъанды. Тёрт классны бошагъандан сора, машина-трактор станцияда тракторист болуб ишлегенди. Тутхан ишине джууаблы кёзден къараб, тёгерегиндегилеге болуша, атын сый бла айтдырыб уруннганды. Аны 1942-чи джыл Къызыл Аскерге алыб, алайдан Уллу Ата джурт къазауатха ийгендиле.

1943-чю джыл къыркъар (август) айда къызыласкерчи Халмурза Кумуков Къыбыла-Кюнбатхан фронтну 6-чы Армиясыны 263-чю атыучу дивизиясыны 993-чю атыучу полкуну мараучусу болуб къазауат этгенди. Ол Украинаны Харьков областы ючюн баргъан  урушланы биринде эркишиликни, джигитликни юлгюсюн кёргюзгенди. 1943-чю джыл къыркъар (август) айны 25-де Изюмский районну Сухая Каменка элини къатында баргъан къаты урушда Халмурза немца пулемётну амбразурасын кёкюреги бла джабханды. Алай бла бизникиле алгъа барыргъа мадар табыб, алагъа салыннган аскер борчну сый бла толтургъандыла. Ол заманда анга 30 джыл болгъан эди. Ногъай халкъны ётгюр джашын алайда, ёлген джеринде, басдыргъандыла.

1990-чы джыл аууз-герги (октябрь) айны 4-де СССР-ни Президентини Указы бла 1941-чи - 1945-чи джыллада Уллу Ата джурт къазауатда, гитлерчи фашистле бла къазауат эте, кёргюзген эркишилиги, джигитлиги ючюн, анга «Совет Союзну Джигити» деген сыйлы ат аталгъанды. Аны кърал саугъаларын да - Ленинни орденин эмда «Алтын Джулдузну» медалын - юйдегисине бергендиле.

Халмурза Кумуковну аты Икон-Халкъ элде школгъа аталгъанды, эсгертме да салыннганды. Кунбатар, Тукуй-Мектеб, Терекли-Мектеб элледе аны аты бла орамла аталгъандыла. Черкесск шахарда, Терекли-Мектеб элде бюстла салыннгандыла.

Халкъны атын махтау бла айтдыргъан Джигитлени тёлюле къуру да эслеринде тутханлай турлукъдула.

 

ЛЕПШОКЪЛАНЫ Хусеин. 

 
{jcomments}