- Подробности
Мындан алда Къарачай-Черкес Республиканы Орус кърал театрыны коллективи 90-джыллыкъ юбилейин белгиледи. Театрны байрамы бла алгъышлай, Шимал Кавказ федерал округну кърал театрларыны келечилери келген эдиле. Къарачай-Черкес Республиканы миллет театрларыны тамадалары да орус театрда ишлегенлени джылы алгъышладыла.
Къарачай-Черкесияны культура министри Рамазан Бороков сахнагъа чыгъыб, республикабызны Башчысы Темрезланы Рашидни алгъышлауун окъуду.
- Подробности
Гюлеш сноп из прутьев.
Гюлзомур то же, что гюлзумурут воробьевит.
Гюллю́к (-гю) цветник, розарий.
Гюлменди́ тонкий шёлковый платок с набивным рисунком.
Гюлназ бот. едкий очисток.
Гюлтемиш задняя ось четырёхколёсной арбы.
Гюлчай бот. чайная роза.
Гюлче родий.
Гюлчилле бот. шёлковая акация.
Гюлендир бот. петрушка.
Гюлексин бот. глоксиния.
Гюллюкъайын бот. черёмуха душистая.
Гюлсагъат бот. кавалерийская звезда.
Гюлханий бот. тюльпан.
Гюлханий терек бот. лириодендрон.
Гюлпю къобуста бот. вид цветной капусты.
Гюлпю къаншау бот. вид ятришника.
Гюппе́ карач. этн. коляда (обряд прославления праздника, за что селяне одаривают пришедших подарками).
Гюрбе́ карач 1) закорм, ларь 2) перен. житница.
Гюрбечлен бот. кудряш.
Гюрбеш таш асбест.
- Подробности
Кавказ таула! Таза табигъатлы къарачай таула! Ол таза табигъатда джашагъандыла таза иннетли, кийик саулукълу къарачайлыла. Ол себебден бизде кёбдюле тулпар адамла. Аланы бири бютеу Къарачайгъа белгили Абайханланы Къочхар болгъанды. Аны юсюнден кёб айтылгъанды, джазылгъанды. Бу мен айтырыкъ хапарны басмада эслемегеним себебли окъуучугъа теджейме.
1979-чу джыл сентябрь айда автобус бла Зеленчукден Къумуш таба келебиз. Автобусну ичи адамдан толуду. Мени къатымда бир саубитген уллу адам олтурады. Ол менден 14-15 джылгъа тамада кёрюнеди. Зеленчукден чыгъыб бир кесек келгенлей, Къарданикге джетгинчи бир джерде, къатымда олтургъан:
- Ма былайда болгъан эди, - деди.
- Не зат болгъан эди? - деб сордум мен.
- Арбала бла келе келиб, былайда ёгюз ийиб тура эдик. Бир заманда къарасакъ, ёгюзле кюзлюклеге кириб тура. Биз да чабдыкъ, алай а «бёрю джокъду деме, бёрю юйюнгю тюбюнден чыгъар» дегенлей, къайдан чыкъдыла эселе да, талай атлы, джетиб, ёгюзлерибизни сюрюб тебредиле. Тыялсакъ деб кюрешдик, къарыу эталмадыкъ. Ол сабыуул этгенле уа ёгюзлени сюрюб барадыла. Нёгерлерибизден бири меннге (меннге ол заманда 11-12 джыл бола эди):
- Чаб, Къочхаргъа айт, - деди.
Мен чабыб барыб, бауурун джерге бериб, башын билегине салыб джукълаб тургъан Къочхарны уятыб:
- Къочхар, Къочхар, немеле ёгюзлерибизни сюрюб барадыла, - дедим.
Къочхар секириб ёрге къобду да, бир айры къазыкъны алыб, ызларындан чабды. Джетиб бирин къазыкъны айрысына илиндириб, атдан ёрге кёлтюрюб, бир джанына атыб джиберди. Дагъыда бирине чабды. Аны кёргенлей, къушдан къачхан тауукълача, ала къачыб кёз туурадан думп болдула. Къочхар нёгерлерине:
- Подробности
Аман къылыкъ алыб, джан-джанын талаб тургъаннга айтылады. Гура деб гогушха айтадыла. Гура кесин кёбдюрюб, эрши-буршу этиб, озгъанны къуууб, къабаргъа чабыб, огъурсузланнган этеди. Хыны, огъурсуз къан алгъан адамны анга ушатыб айтадыла алай.
Джашла джыйылыб шахарда ашаргъа-ичерге кирирге тебрегендиле да, Граугъа тюбеб, аны да биргелерине элтгендиле. Ашагъандыла, ичгендиле. Ачха тёлей тебрегендиле. Джашланы ачха чыгъаргъанларын эслеб, Грау да джангыз апасчыкъ табыб, аны чыгъарыб: «Джашла, къыйналмагъыз, магъыз, мени ачхамы беригиз», - дегенди. «Айхай-айхай, бизге артыкъ да иги, бер былай», - деб, джашла Грауну апасын алгъандыла. Борчларын тёлеб: «Ма, Грау, ачхангы артыгъын къайтардыла», - деб, апасны тёрт шай этиб, ызына бергендиле. Артда, элге келгенлеринде, Грау: «Бир апасым бар эди да, аны бердим да, талай джаш да болуб, ашагъан-ичген да этдик дагъыда тёрт шайым да къалды», - дегенди. (Апас - 20 капек, шай - 5 капек).
Ёрге сюелиб, сир къатыб тургъаннга айтылады. Бурун заманда ханланы бегеуюллери болгъанды. Саубитген джашла. Къолларында сауутлары-сабалары. Ханны къатында, эки джанында сюелиб, сир къатыб тургъандыла, ханнга хыянат болмазча. Ала ханны сакълаууллары болгъандыла.
- Подробности
Латин тилден cultura деген сёзню бюгюннгю орус тилге кёчюрюб воспитание, образование, развитие, почитание деген бу тёрт сёзге кирген магъанадамы огъесе къарачайча, къысхасыча «кёлдетура» (адамны кёлюнде тургъан зат) деген магъанадамы ангыларгъа керекбиз? Керти кертиси да, адамны кёлюнде болгъан затла бир-бирлерине къошулуб бери кёрюннген кесегине айта болурла культура деб. Адамны кёлюнде уа ахырсызлыкъ болгъаны, ол хакъды. Алай эсе, культура ахырсызды. Культураны не болгъанын ахырына дери Бир Аллах болмаса, адам баласыны ангыларгъа ангысы джетерик тюлдю. Аны амалтын, ангыбызны джетгенине кёре культура не болгъаныны юсюнден оюмла этейик…
Последние новости
- Информационно-аналитический комментарий об инфляции в Карачаево-Черкесской Республике в феврале 2024 года
- Жители и гости КЧР безналично оплатили покупок и услуг на 38 миллиардов рублей
- Региональное отделение «Единой России» и партийный проект «Выбирай свое» проводят фотоконкурс «Профессия в лицах»
- Президент России поблагодарил Росгвардию за профессионализм при выполнении задач
- «Архыз» курортда джомакъ дуниясына тюшгенчады