ЧАПХЫН ХАНС, ИЙИСЛИ ХАНС (ЧАБРЕЦ)

Кёбджыллыкъ, джарым кёкеннге саналгъан, мийиклиги 15-20 сантиметрге джетген ёсюмдю. Чапхын хансны бизни джерледе 15 тюрлюсю барды, бир-биринден айырыб джыяргъа боллукъ тюлдю, асыры ушашдан. Ол себебден дарманнга барысын да бирча хайырландырадыла. Саптагъайы джерге джайылыб ёседи да, джерге тийген джеринден тамырчыкъла битедиле. Саптагъайы асыры къатыдан джарым кёкен дейдиле. Кесинден да кёб бутакъла айырыладыла, къызыл-къонгур бетли, хар бирини баш джитилеринде джуммакъ джыйылыб, къызыл-агъыракъ бетли, ууакъ гоккалары боладыла. Гоккаларыны ортасы бла 5-шер джибек, халычыкълача чыгъыб, къыйырлары да экиге айырылыб, чапыракъчыкълагъа ушайдыла. Чапыракълары джашилдиле, юслеринде гитче чунгурчукълары, тёгереклери бла джити къылчыкълары боладыла. Тамырчыкълары ууакъ ингичгедиле, алай терен да кирмейдиле. Дарманлыкълары да джокъду.

Чапхын ханс никкол-къыркъар (июнь-август) айлада чагъады, бек ариу ийислиди. Чакъгъан кёзюуюнде бутакъларын, чапыракъларын, гоккаларын джыяргъа керекди, чалкъы бла чалыргъа да болады, кебдирилгени уа салкъында этиледи. Саптагъайы бла тамыры джыйылмайдыла. Чапхын ханс ачыкъ къумлу джерледе, къургъакъ нарат терек ичледе, сыртлада, къумлу, ташлы дуппурланы кюнбет джанларында ёседи.

Къарны болгъан тиширыулагъа, баууру, бюреги, джюреги ауруб, аякъларында, хатхусунда суу джыйылгъан адамлагъа бу дарман хансны хайырландырыргъа боллукъ тюлдю.

 

 
{jcomments}