КЪАРАГЁГЕН (ТЁРН СЛИВА КОЛЮЧАЯ)

Мийиклиги 3 метрге джетген кёбджыллыкъ кёкенди. Юсю джити чыгъаналыды, бутакълары кёбдюле. Чапыракълары зугулладыла, джемиши сюекчады, тёгерекди, кёк бетлиди. Биришер чапыракълы гоккалары акъ бетлидиле. Апрель-май айлада чагъады. Джемиши кюз айлада бишеди. Къургъакъ тикледе, къабыргъалада, чегет, джар къыйырлада, джол джанлада, къулакълада, ёзен суу джагъалада ёседи. Дарманнга къарагёгенни тамырын, агъачын, къабугъун, гоккасын, джемишин хайырландырадыла. Ичи иги джюрюмегенле, бюреги, сийдик къууугъу иги ишлемегенле, гоккаларындан 50 грамм алыб, аны юсюне бир литр къайнагъан суу къуюб, тюз шайча этиб ичигиз. Ол, адамны къанын ариулаб, сийдиги бла, кири бла, тери бла чархын уулу затладан тазалайды. Джемиши ич ётгеннге дарманды. Андан тюрлю-тюрлю къайнатыула, бишириуле этилиб, къышха да сакълайдыла. Къарагёгенни джеми

шинден 50 граммын 250 миллилитр тюз аракъыгъа неда къызыл чагъыргъа атыб, 10-14 кюнню тутуб, уллу шай къашыкъ бла бирни кюнюне 3 кере ичигиз, къарыусуз, борбайсыз адамла. Чархы къызгъан, температурасы хотаумеги кёлтюрюлген, къарагёгенни тамырындан 10 граммны юсюне 500 миллилитр суу къуюб, 15 такъыйкъаны къайнатыб, сюзюб, иссилей ууакъ уртламла бла ичерге боллукъду. Ичигизни джумушакъ джюрютюрге, сийдигигизни кёб чыгъарыргъа керек болса (артыкъсыз да кёб олтуруб, къуллукъ этгенле), къарагёгенни чапыракъларындан тюз шайча этиб, тепсигизге сала туругъуз, санларыгъызгъа, чархыгъызгъа, ичигизге уллу себеб боллукъду.