КЪАРА УЛЛУ ЁЗЕК, САБАЛЫКЪ (БУЗИНА ЧЁРНАЯ)

Мийиклиги 3-6 метр болгъан кёкенди, бир-бирде мийиклиги 10 метрге джетсе, гитче терек да дейдиле. Тёнгегини тыш къабугъу джарылыб-джарылыб турады, кюл-боз бетлиди. Кёб бутакълыды, хар бир бутакъда не беш, не джети чапырагъы болады, узун, гаккы тюрюслюдюле, къысха саблада чапыракъ битеди, тауукъ тюкге да ушайдыла. Гоккалары бутакъланы тюз къыйырларында гюл саптагъайланы учурагъында битедиле, кюнлюкге ушашдыла, акъсылдым-сары бетлидиле, ууакъчыкъладыла, ариу ийислидиле, татлыдыла. Гокка джоппуну эни 20 сантиметрге джетеди. Урлугъу суулуду, сюеклиди, июнь-июль айлада чагъады, джемиши август айда бишеди. Мурса, лыбыта ёсген джерде аслам тюбейди, джайлыкълада, чегет къыйырлада, бачха къыйырлада да болады. Дарманнга гюллерин чакъгъан кёзюуюнде, къабугъун джай айлада, джангы чапыракъларын джаз айлада, джемишин кюз айлада джыяргъа тыйышлыды.

Кёбюсюне гоккалары бла джемиши хайырландырыладыла. Морт, кир этмей хауа джюрюген салкъын джерде кебдиригиз. Бу хансны гоккалары адамны терлетедиле, иссини сёнгдюредиле, кёлюн рахат этедиле. Сууугъун чачадыла, хыппырыкъ атдырадыла. Тамакъны, баш ёпкени, бюрекни, сийдик къууукъну сууугъу болса, чапхын аурууу болса, джел ауруу къаныкъса былай этигиз: гоккаларындан эки уллу шай къашыкъ бла бир алыб, юсюне 400 миллилитр къайнагъан сууну къуюб, башын джабыб, шайча этиб, 30 такъыйкъадан сюзюб, иссилей 200 миллилитрден кюнюне 3 кере ичигиз. Аны ичген заманда джатыб тургъан игиди. Иги терлетирикди, иссигизни да тюшюрлюкдю. Къара уллу ёзекни джемишинден къайнатма (повидло) этиб, тепсигизге сала да туругъуз. Ашхынны, ичегилени не тюрлю ауруулары болса да, бек иги джарарыкъды.