НАНЫКЪ (МАЛИНА ОБЫКНОВЕННАЯ)

Мийиклиги 1-3 метр болгъан джарым кёкенди. Джерге ууакъ тамырла бла бегийди. Баш тамыры кёбджыллыкъды, андан экиджыллыкъ саптагъайла ёседиле. Ала биринчи джыл джетеклидиле, джашил хансчадыла, джемишсиздиле, урлукъсуздула, къабукъларында, ийнеча, чыгъаналары боладыла. Къыш саптагъайла агъачха ушаш къатадыла, чыгъаналары тюшедиле. Экинчи джыл, ол къаты саптагъайла чагъадыла, джемиш да, урлукъ да этедиле. Джемиши бишгенден сора, джемиш урлукъ этген саптагъайла къуу боладыла. Аланы орунларына джангыдан экиджыллыкъ саптагъайла чыгъадыла. Чапыракълары кёзюулю ёседиле, 3-7 боладыла.

Урлугъу къызылды, бишсе, битген сабындан тынч айырылыб джыйылады, джыйылмаса тюшюб къалады. Никкол-элия айлада чагъады, джемиши, урлугъу элия-къыркъар айлада бишеди. Кийик ёсген наныкъ ёзенледе, чегет къыйырлада, агъач кесилген джерледе, кёкенле арасында, тау этекледе, дуппурлада аслам тюбейди. Бачхалада, бачха къыйырлада, юй тёгерекледе эркин битдириледи. Наныкъны джемиши чийлей да, къайнатма этилиб да, хант орнуна ашалады. Джемишин ариу таза джыйыб, кебдирирге да боллукъду, ыхтауну иссилигин 50-60 градусдан кёб этмейин. Иги кебдирилсе, ууучунгда къаллай бир къыссанг да, бир-бирине джабышмайды, джуммакъ болмайды, къолунга къызыл бояуу джагъылмайды.
Сууугъу болгъан, гриппден абызырагъан наныкъны джемишин джыйыб ашаргъа да боллукъду, кебдирилгенден бир не эки уллу шай къашыкъны 200 миллилитр къайнагъан суугъа атыб, башын джабыб, къумач зат бла тёгерегин бегитиб, ингирден эртденблагъа дери къоюб, сора сюзюб, сюзюлмеден 100 миллилитрден 4 кере ичерге боллукъду.