Мен бусагъатда айтырыкъ затла джаш адамлагъа джарарла деб келеди кёлюме. Сёз адамны саулугъуну юсюнден барлыкъды. Мен врач тюлме. Алай а кесим сынагъан затны юсюнден айтыргъа излейме. Джаш заманымда саулугъум бир да иги эди: сууукъ не болгъанын билмей эдим.

Эшикде боран улуй турса да, джукъа кийиниб, уллула айтханны этмей, чыгъыб кетиучен эдим. Юйден ишге 10-15 минут барыргъа керек эди.

Сууукъ болмагъанлай джетиучен эдим. Классха кириркирмез, дерсле башланнгынчы, аяз сыртымдан ура турса да, терезени гитче бёлюмюн ачыб, иги кесек заманны олтуруучан эдим. «Белиме джел ауруу киргенди да, къымылдаргъа къоймайды» неда «бойнуму джел ауруу къурушдургъанды да къойгъанды», деселе джыллары келген устазла, мен алагъа: «Не джел аурууну юсюнден хапар айтасыз? Джел ауруу не затды?» - деб сорсам, ала: «Тохта, тохта. Къыш сууукълада былай джукъа кийиниб айланыб турсанг, ол сени да кёб турмай джокълар», - деучен эдиле.

«Уллу айтханны этмеген уллаймаз» дегенлей, джыллары бла менден иги кесекге тамада болгъанланы айтханларын заманында этмей, иги кесек заман озгъанында, джел ауруу не болгъанын кесим аз-аз сынаб башладым. Джел ауруугъа орусча ревматизм дейдиле. Эм алгъа бойнум  къурушуб башлады. Артдан ауруу белиме кёчдю. Бусагъатда уа бютеу санларым ауруйдула. Ауруу инджите башлагъанлай врачлагъа чабыучанма. Ала да мени къыйналгъанымы, инджилгеними кёрюб, къолларындан келгенлерича болушлукъ этиб башлайдыла.

Мен, джарсыууму кимге айтыргъа билмей, кёб инджилген эдим. Бир кюн элибизден бир таныш тиширыугъа тюбеб къалама.

- Бетинг аман нек болгъанды? - деб соргъанында, сагъыш-зат эте турмай:

- Эсингдемиди, бойнуму джел ауруу кючлегенди да къойгъанды, дегенингде, мен, сени джарсыуунгу ангыламай, кюлюб къойгъан эдим. «Кюлме джашха, келир башха» дегенлей болуб турама энди. Белими джел ауруу кючлеб тургъанлы талай кюн болады. Кючден къымылдайма, - деб тарыкъдым анга.

Кёб сагъыш эте турмай таныш тиширыу меннге:

- Мен бир уста сылаучу къызны билеме, - деди. – Белим-зат тутса, анга барыб, сылатыучанма. Эки-юч кюнден джел аурууум кетиб къалады. Анга барлыкъ эсенг, ким болгъанын, къайда ишлегенин айтайым.

Ол кюн огъуна, мычый-зат эте турмай, Ючкекенде район поликлиникагъа барыб, Эрикгенланы Назбийни къызы Танзилге тюбедим. Акъ халатын да кийиб, Танзиль бир тиширыугъа массаж эте тура эди. Ишин да къоймагъанлай:

- Меннге джумушугъуз болуб келген эсегиз, айтыгъыз не керек болгъанын. Къарыуумдан келгенича болушургъа кюреширме, - деди ол. Мени не зат инджитгенин джарашдырыб айтдым.

- Ауругъанны аурууун багъаргъа къайсы врачны да борчуду. Бу тиширыуну да джел ауруу инджитгенди да, бойнуна массаж эте турама. Заманынг бар эсе, 15-20 минут сакъласанг, сени да белинги сыларма, - деди Танзиль.

«Ариу сёз аурууунгу алыр» дегенлей, ол мени бла джылы сёлешгенинде, джел аурууум къайры эсе да тас болгъанча болду. Алай а кетмедим. Тиширыугъа массаж этиб бошагъанында:
- Къалайынг ауруйду? - деб сорду да, мени орундукъгъа джатдырды.
- Ма былайынг къыйнай болур деб, бармагъы бла белими бир джерине тийгенинде, алайым ачыды. Сора тебреди сылаб. 10-15 минут сылагъан болур эди, аурууум къайры эсе да тас болгъанча болду.
- Бюгюннге болду. Бир-эки сагъатдан мен сылагъан джерлеринг ачыгъанча этерикдиле. Къулакъгъа алма. Аурууунгу къозгъагъанма. Эки-юч кюнден ауруу сени инджитмей башларыкъды. Сылаучу Эрикгенланы Танзиль айтханча, эки-юч кюнден джел аурууум сёл болгъанча болду. Талай кюнню джюрюгенимде уа, ол тас болуб къалды… Эрикгенланы Назбийни къызы Танзиль Ючкекенде орта школну бошагъанында, Нарсана шахарда медицина училищеге окъургъа кириб, аны джетишимли бошаб чыкъгъан эди. Алгъан билимим азлыкъ этер деб сылаучуланы курсларына джюрюб, аланы да джетишимли тауусхан эди. 1999-чу джылдан бери Ючкекенде район поликлиниканы физио-терапевт бёлюмюнде сылаучу болуб ишлейди. Джел ауруулары инджитиб келген кёб адамгъа джарагъанды иши бла. Танзилни бир да уста къоллары бардыла. Бир къауум сылаучула, ауругъан джеринги ачытама-къалама деб къарамай, дюрген сылайдыла. Танзиль а алай этмейди.

Хар джеринге джумушакъ бармакълары бла тийиб, сылаб, ачытмайды. Ма аны ючюн болур, анга сылатыргъа кёбле келедиле. Бары да разы болуб да кетедиле. Джел ауруу адамны джокълагъанлай турады. Бир джериме кириб, ол аурутуб башлагъанлай, уста сылаучу Эрикгенланы Танзилге келиб къалама. Ол да, джылы сёлеше, сылаб башлаучанды…

 ЁРТЕНЛАНЫ Фая.