Подробности

 

Къызыл Октябрь элде устазланы юслеринден сёз башланса, РФ-ны халкъ окъуууну айырмасы Дотдайланы Халиматны аты айтылмай къалмайды. Ол сыйгъа тыйыншлы болгъан адамны джашауу, иши бла сизни да къысхасыча шагъырей этер ючюн кесине тюбеб, талай соруу бердим.

- Сен устаз болуб кёбден бери ишлейсе. Бу джууаблы, къуллукъну къачан, къалай башлагъанса?
- Биз 1957-чи джыл, кёчгюнчюлюкден къайтханлай, бу элге тюшген эдик. Орта школну былайда бошадым. Къарачай шахарда пединститутха заочно кирдим. Узаймай ал башланнган класслагъа устаз этдиле. Ишлей тургъанлай баш билим алдым. 1968-чи джылдан башлаб он джылны тёбен класслада окъутдум. Андан сора ана тилни устазы этдиле. Артда юйде къызчыкъ да баш билим алыб келгенинде, ол да къошулду. Бусагъатда къарачай тил бла литератураны ючеулен окъутабыз.
- Зеленчук районну методика кабинети да былайда болуучан эди...

Подробности
 Къарачай халкъны кёб онглу адамы барды, ала, бирер тюрлю санагъатда уллу джетишимлеге ие болуб, миллетибизни атын айтдырадыла. Аллайланы бири эди Къараланы Асият, Исмаилны къызы – белгили алим, филология илмуланы кандидаты. Ол 50 джылдан аслам заманны илму эмда дерс бериу иш бла кюрешгенди, къарачай тилде басмаланнган адабият чыгъармаланы профессионал дараджада тинтиб, багъа бериуню тамалын салгъанды. Ол себебден аны халкъыбызны тин-иннет хазнасын ёсдюрюуге къошхан къыйыны ёлчесизди.
Къараланы Асият 1922-чи джыл мартны 21-де Огъары Тебердиде туугъанды. Аны атасы Байкъулланы Хусинни джашы Исмаил Къарачай автоном областда сюдюню биринчи председатели болгъанды. Асият биринчи классха Микоян-Шахарда (Къарачай шахарда) барыб тебрегенди.

Подробности
 
Спортда, илмуда, урунууда, Къоруулау Кючледе, сахнада фахмуларын танытыб, уллу джетишимле этиб, республикабызны атын айтдыргъан адамларыбыз аз тюлдюле. Джылдан джылгъа аланы тизимине джангы атла къошула, саны ёсе барады. Ол затлагъа бизни, айхай да, кёлюбюз кёлтюрюледи, джюрегибиз къууанады, ала бла ёхтемленебиз. Артыкъсыз да бек джаш адамланы джетишимле этгенлерин эшитсек, бек къууанабыз. Аллай адамланы бириди Къарданик стансени 1-чи номерли орта школуну сохтасы Ижаланы Мадина.
Былтыр декабрь айда Къарачай-Черкес Республикадан юч сохта къызчыкъ Москва шахарда «Умники и умницы» деген Бютеуроссия телевизион гуманитар олимпиаданы финалыны тёртюнчю этапына къошулгъан эдиле. Ары дери ала, джылны ичинде республиканы дараджасында бардырылгъан тюрлю-тюрлю школ олимпиадалагъа къошулуб, алада алчы орунлагъа ие болуб, билимлерин андан ары да сынаргъа таукелликлерин танытхан эдиле.

Подробности
 Къызыл Покун элде орта школну ана тилден классына киргеникде, эм алгъа:
«Ким да аямасын ишин, кючюн,
Ана тилин джарытыр ючюн.
* * *
Тилим, диним, миллетими адетлери
Ючюсю да болмасынла менден кери», -
деб назму халда джазылгъан джазыула кёзюбюзге илиндиле. Сохтала ол тизгинлеге эс бёлгенлей тура болурла, деген оюмгъа келдик. Сабийле джангы чачылыб, устазлары Биджиланы Елизавета, Эбзеланы Хаджи-Муратны къызы, журналгъа къарай тура эди. Аны бла саламлашыб, ушакъ эте, джашау джолундан да хапар соруб билдик.
Ол 1975-чи джыл Къарачай шахарда институтну филология факультетин бошайды. Урунуу джолун Элтаркъачда орта школда къарачай тил бла литератураны устазы болуб башлайды. Бир джылдан Терезеге кёчюб, анда ишлейди. 1977-чи джылдан бери Къызыл Покун элни сабийлерин окъутады. Аллай бир заманны ичинде бу огъур ишни джетишимли тындырыб келеди. «КъЧР-ни халкъ окъуууну махтаулу къуллукъчусу» деген сыйлы ат берилгени, кёб тюрлю грамоталары да анга шагъатдыла.

Подробности

 Къарачай-Черкес Республикадан ючеулен Москвада «Умники и умницы» деген Бютеуроссия телевизион гуманитар олимпиаданы финалыны тёртден бирине къошулгъандыла.
Ала бизни республикада бу тукъум олимпиадада алчы орунлагъа ие болгъан сохталадыла: Къарданик стансени 1-чи номерли школуну сохтасы Ижаланы Мадина, Черкесскеде 9-чу номерли гимназияны окъуучусу Гонова Лия, Первомайское элде 6-чы номерли школну сохтасы Тураханова Азиза.
Чёб атыуну юсю бла биринчи оюннга Ижаланы Мадина къошулуб, кесини билими бла кёблени сейирсиндириб, олимпиаданы джарым финалына киргенди.
Гонова Лия бла Тураханова Азиза, теоретиклеча, олимпиадагъа къошулгъанлагъа теджелген соруулагъа джууаб этгендиле. Азиза Тураханова бир орден бла бир медалгъа тыйыншлы болгъанды. Лия Гоновагъа юч орден бла бир медаль берилгенди.

  1. Джуртуна кертилигин танытхан
  2. Джангы окъуу комплекс
  3. Гуманитар тинтиу-излем институтха – 85 джыл
  4. Алчыланы тизиминде