Каппушланы Исламны джашы Борис 1965-чи джыл хычаман (май) айны 8-де Къобан районну Знаменское элинде туугъанды. Орта билимни ол элни школунда 1982-чи джыл алыб чыкъгъанды. Андан сора Борис Гитче Къарачай районну Первомайское элинде техникумгъа окъургъа кириб, аны джетишимли тауусханды.
Каппушланы Борис аскерге 1984-чю джыл аууз-герги (октябрь) айны 19-да кетгенди. Аны алгъы бурун Ставрополь шахарда аскерчилени джыйгъан пунктда 2-3 кюнню тутуб, андан сора Батайск шахаргъа джибергендиле. Алайдан да Туркмениягъа, Иолотань шахарда аскер бёлекге, ашыргъандыла. Борисни Туркменияда юч айны аскерде кесин тыйыншлысыча къалай джюрютюрге кереклисине къаты юретгендиле. Андан сора Каппуш улуну 1985-чи джыл байрым (февраль) айны 7-де Афганистаннга ашыргъандыла. Кабулгъа барыб былай тюшгенлей, экинчи кюнюнде огъуна урушха джибергендиле. Анда ол вертолёт батальоннга тюшген эди.
Афганистанда биргесине талай къарачай джаш да болгъанды. Аланы арасында Каппушладан къысха джууукъ джетген эмда элчи джашла – Каппушланы Ахмат бла Анзор, Джёгетей Аягъы райондан Гандаланы Тохтар дагъыда башхала - болгъандыла. Борис кеси башына сый тартмагъан, намыслы адам болгъаны себебли Афганистанда къазауатны юсюнден кишиге хапар айтыргъа сюймей эди. Борис, мында да тири, джигит джаш болуб ёсгени себебли, урушда, не къыйын болумда да тирилигин танытханды. Ол ёлюмню кёзюне талай кере къарагъанды. Аскерде салыннган борчланы, берилген джумушланы тыйыншлы толтургъанына аны тамадасындан талай кере Махтау къагъыт алгъаны шагъатлыкъ этеди. Борисни иги таныгъанла, артыкъсыз да бек биргесине урушлагъа къошулгъан тенглери, анга сый, махтау бериб сёлешедиле. Знаменка элде гитчеликден бирге ёсген тенги Каппушланы Анзор, Борисни аскерде хапарларын эсине тюшюре келиб, аны тирилик танытхан хапарларын да айтды.
- Афганистанны джерине джангы баргъаныкъда, не джашырыу, бек инджилген эдик. Бизни юретген сагъатда алайыны хауа болумундан, адамларыны джашау-турмуш халларындан, биз алкъын кёзюбюз бла кёрмеген тыш къраллы окъ-тобдан хапарлы этген эдиле. Алай болса да, джашлыкъдан эте болур эдик, былай келиб тюшгенлей суусаб болуб, баргъан джашла кирленнген суудан ичиб, тели ауруудан (тиф), кёме, сапыран дагъыда бирси джукъгъан, ич аурууладан ауруб кёб аскерчи инджилген эди. Борисни да, мени да ол джарсыула аяб къоймагъан эдиле.
Уруш баргъан джерлени къалайы бек къоркъуулу, адам керекли болса, бизни алайгъа ийгенлей тургъандыла. Аны айтханым, аскер джумуш бла чыкъсакъ, ызыбызгъа сау къайтырыгъыбызгъа ышанмакълыгъыбыз аз эди. Къыйын, къоркъуулу кёзюуге тюшсек къоркъаргъа заман болмай эди, джан атыб алай уруш эте эдик. Мен бир затны ангылагъанма, къайсы бир къазауатда да керти уруш этген адамны джигитлик этейим да, атымы бир айтдырайым деген сагъыш акъылына келмейди. Болумуна, ётгюрлюгюне, батырлыгъына кёре къазауат этген адам къоркъуулу болумлада джанын аямай, джигитлик этеди. Аны айтханым, Борис къарнашым да аллай батыр джашланы бири эди, - деди Каппушланы Анзор.
Борис аскерде тахса бёлекни командирини заместители болуб кёб кере къоркъуулу джумушлагъа баргъанды, сау-эсен къайтыб да тургъанды. Андан сора тамада сержант Каппуш улугъа тахса бёлекни да ышаннгандыла. Анзор айтхандан, ол талай кере буйрукъну толтура, аскерчиледен да къоранч этмей, тахса джумушну тыйыншлы баджаргъанды. Аллай джууаблы джумушланы биринде моджахедле бла ачы сермешиб, кеси да джаралы болгъанды. Аны тахса усталыгъы ол кюн тенглеринден къоранч болмазгъа джарагъан эди. Андан сора Борисни «Урушлада джетишимлери ючюн» деген медаль бла саугъалагъандыла.
Арадан кёб заман ётмегенлей ол биягъынлай ачы урушха къошулгъанды. Ол биргесинде тахсачы аскерчилеге башчылыкъ этиб, моджахедлени бугъуннган джерлерин ачыкълаб, алагъа чабыуул этгенди, башчыларын да джесирге алгъанды. Аны ол тукъум тири, патриот шартларына аскер тамадалары эс бёлгендиле, сержант Каппушланы Борисни къоркъуулу кёзюуде ётгюрлюк танытханы ючюн эмда Совет къралны аллында этген антына кертилей къалгъаны ючюн Къызыл Джулдузну ордени, афган халкъны атындан дагъыда башха медалла эмда Хурмет къагъытла бла саугъалагъандыла.
Башында сагъынылгъан къыйын болумлагъа ол кёб кере тюшгенди. Алай болса да, Каппуш улу Афганистандан сау-эсен къайтханы Аллахны берген насыбы болур эди, эшта. «Анда саулугъун атыб, джаны сакъат, джашлай къарт болуб къайтхан эди аскерден…» - дейдиле бюгюн да Борисни элчилери.
Каппушланы Борис аскер борчун толу бериб туугъан юйюне сау-эсен 1986-чы джыл абыстол (ноябрь) айны 3-де къайтханды. Афганистанда къазауатны къойгъан джаралары Борисни инджитиб тургъандыла. Аланы джарсыуларын джанындан, эсинден кетерир ючюн, саулугъу къолай болмаса да, ишге башын атыб, эсин анга бурургъа кюрешгенди. Аскерден къайтханлай Борис сют-бышлакъ этген заводха экспедитор болуб джарашханды, анда талай джыл ишлегенди. Тау намысына бек болгъанлай, кимге да джарыкъ ышаргъанлай, мыдахлыкъ сезимлени кишиге кёргюзмезге кюреше джашагъанды.
Ай медет, былтыр абыстол айны 11-де Каппуш улу Борис дуниясын ауушдургъанды, джандетли болсун. Ким биледи, 30 джылны ичинде Афганистанны юсюнден кеси кёрген, кишиге да айталмагъан джарсыуларын да биргесине алыб кетген болур. Алай болса да, аны Ата джуртха кертилиги ёсюб келген тёлюге юлгю болуб къаллыкъды.
БАТЧАЛАНЫ Фатима.
