Бизни халкъны ичинде спортну юсю бла уллу джетишимлеге ие болгъанла аз тюлдюле. Айхай да, аллай джашла бла ёхтемленирге эркинлигибиз да барды. Аланы бири Гаталаны Динисламды. Ол Алийланы Умар атлы Къарачай-Черкес кърал университетни физика-математика факультетини 4-чю курсун тауусханды. Кёб болмай ол, аны тренери Алхазланы Алихан, Алиханны джашы Ратмир Москвада пауэрлифтингден халкъла арасы чемпионатха къошулгъандыла. Пауэрлифтинг ингилиз сёздю – кюч-къарыу деген магъананы тутады. Спортну бу тюрлюсю бла кюрешген адамла, ауур затланы кёлтюрюб, кеслерини къарыуларын-кючлерин сынайдыла. Сёз ючюн, эришиуледе ала юч тюрлю упражнение тындырыргъа керек боладыла: штанганы сыртларына кёлтюрюб тургъанлай чёгелейдиле, сыртларындан джатыб тургъанлай штанганы кёлтюредиле, штанганы тартадыла. Бу юч затны юсю бла спортчуну усталыгъына багъа бериледи.

Айхай да, ёмюрледен бери да бизни миллетде эркиши кючю-къарыуу бла айтылыб келгенди. Ол зат халкъны къанында барды. Москвада кёб болмай ётген чемпионатны кёзюуюнде Динислам ашхы джетишимлеге ие болгъанды - тёрт алтын медалны алгъанды. Ала анга эки номинацияны юсю бла берилгендиле. Гата улу дунияны чемпиону деген атха 9 кере ие болгъанды. Къарачай-Черкесияны юч спортчусу да ауур атлетикадан баргъан бу эришиуледе атларын иги бла айтдыргъандыла. Алхазланы Ратмир да эки номинацияда эки алтын медалны алгъанды. Алхазланы Алихан да 110 килограмм ауурлукъда, келгенден ары къарыууму сынай кетейим деген иннет бла эришиулеге кириб, алтын медалгъа ие болгъанды. Алай бла, юч спортсмен Къарачай-Черкесиягъа 7 алтын медаль алыб къайтхандыла.

Гаталаны Динислам гитчелигинден огъуна ауур затланы кёлтюрюрге ёч болгъанды. Школда окъугъан заманында кесинден тамада класслада окъугъан сохтала бла тутушургъа бек сюйгенди. Алай а кесин кишиге хорлатмагъанды. Турникде упражнениеле этиб тебресе, анга ким да сюйюб къарагъанды. Къара кючю болгъанына да къарамай, ол кесин алгъа урургъа ашыкъмагъанды. Спортха сынгар 10-чу классда эс бёлюб башлагъанды. Динислам армрестлинг бла кюрешиб башлайды. Белгилисича, спортну бу тюрлюсюне бизни миллетде эс бёлгенле аз тюлдюле. Тутхан ишин деменгили баджарыргъа тырмашхан таулу улан, кёб да бармай, спортну устасына кандидат болады. Кюнлени биринде бир классда окъугъан тенги Алхазланы Ратмир аны къонакъгъа чакъырады. Ратмирни атасы Алихан, Динисламны ауур атлетикадан джетишимле этеригин ангылаб, аны спортну бу тюрлюсюне илешдиреди. Эм сейири уа неди десенг, Динисламны сюеги уллу тюлдю, ауурлугъу да 55 килограммды. Алай а ол этген затланы, ол кёлтюрген ауурлукъну 100 килограмм ауурлукълары болгъан спортчула да кючден эталадыла.

Россия Федерацияны махтаулу тренери Алхазланы Алихан Динислам ауур атлетиканы джолуна тургъунчу тынчлыкъ табмайды. Динислам да, тенгини атасыны айтханындан чыкъмай, ауур атлетика бла кюрешиб башлайды. 2016-чы джыл июнь айда Къабарты-Малкъар Республикада ауур атлетикадан Россияны чемпионаты башланады. Къралны джер-джеринден ары 100-ден аслам кючлю спортчу келеди. 19 джылы джангы толгъан Динислам да аланы ичлеринде болады. Эришиуледе кесин кёргюзюб, Гата улу, алтын медалгъа ие болуб, спортну устасы деген атны да алыб къайтады. Динислам бу эришиуледе ауурлукълары 60 килограмм болгъан спортчула бла къарыуун сынагъанды, алай а, аланы хорлаб, алтын медалны алгъанды. Тренерле айтханнга кёре, кесини ауурлугъундан 3 кере аслам ауурлукъну кёлтюралады Динислам. Быллай зат дунияда бек аз тюбейди. Быллай уллу дараджагъа чыгъар ючюн, спортчу кесин аямай кюрешеди.

- Динислам армрестлингден спортну устасына кандидат эди, мен аны тренери болгъаным себебли спортну бу тюрлюсюню юсю бла эришиулеге къошулуучан эдик. Къабарты-Малкъар Республикада чемпионатха уллу хорламлы болурма деген иннет бла бармагъан эди. Не болса ол болур дегенча баргъан эди. Ауур атлетикадан Россияны чемпиону боллукъма деб акъылында да джокъ эди. Кеси да, биз да сейирсиндик аны ол уллу джетишимине, - деб хапар айтады Россияны армспортдан махтаулу тренери Ёзденланы Умар.

Ауур атлетикадан чемпион болуб къайтхан джаш энди спортну бу тюрлюсюне уллу магъана бериб башлайды, алай а Алхазланы Алихан Москвагъа кетеди. Динислам тренировкаланы кесича бардырады. Алихан анга скайп бла алай-былай этерге кереклисин айтыб, кёргюзтюб турады.

- Пауэрлифтинг бла Динислам кючлю кюрешиб башлайды. Штанга аны джашаууну магъанасына бурулады. Мен ол заманда Динисламны бу спортну юсю бла уллу джетишимлеге ие болурун ангыладым, - деб хапар айтады аны тренери Алхазланы Алихан.

Экинчи кере ауур атлетикадан эришиуле Курск шахарда бардырыладыла. Россияны тюрлю-тюрлю шахарларындан эм кючлю спортчула джыйыладыла. Бизни халкъны атын ол эришиуледе Динислам сый бла айтдырады. Биринчи оруннга чыгъады. Кесини юсюнден Динислам былай айтады: «Эки айны ичине кёб затха юреннген эдим. Курскеге баргъан кёзюуюмде мен эртденбла 9 сагъатда эришиулеге къошулургъа керек эдим. Алай а расписаниени тюрлендириб, меннге чыгъаргъа керек болгъанын билдирдиле. 200 килограмм ауурлугъу болгъан штанга бла ишлерге керек болду. Мен аны уллу къыйналмагъанлай тындырдым - сюдюле бек сейирсиннген эдиле. Спортну халкъла арасы устасыны нормативин толтуруб, алтын медалгъа да ие болуб, джуртума къайтдым. Эки кюнден Алихан Рамазанович телефон бла сёлешиб, мени Москвагъа чакъырды. Биз анда ноябрда бардырыллыкъ дунияны чемпионатына хазырланыб башладыкъ».

Онглу спортчу джаш кесини тренерине уллу багъа бериб сёлешеди. «Алхазланы Алихан, белгили тренер болгъаны бла къалмай, уллу адамлыгъы болгъан таулуду. Ол меннге аллай бир ийнанмаса, ким биледи, мен бу джетишимлеге да джеталлыкъ болмаз эдим. Ол меннге аллай бир къыйын салгъандан сора, аллай бир ышаннгандан сора мен хорларгъа керек эдим. Ол мени кесини джашындан айырмай эди, анга да, меннге да бирча къарай эди, бирча къайгъыра эди».

Спортну бу тюрлюсюнде Гаталаны Динислам эм уллу джетишимлеге ие болгъанды. 66 килограмм ауурлукъда ол джатыб 140 килограммны юч кере тартханды. 180 килограмм ауурлукъ бла олтуралгъанды эмда 220 килограмм ауурлукъну кесине тарталгъанды, бу килограммланы бир-бирине къошсанг, 500 килограмм болады. Динисламны кесини ауурлугъу бла ол кёлтюрген ауурлукъла бир-бирине къалай келишедиле деб, спорт экспертле сейирге-тамашагъа къаладыла.

Алай бла, Динислам ауур атлетикадан баргъан эришиуледе тенглерин да, тренерлерин да, спорт экспертлени да сейирсиндиргенлей барады.

Ауур атлетикадан ючюнчю кере эришиулеге ол 2016-чы джылны ноябрь айында Москвада къошулады. Пауэрлифтингден бу уллу дуния чемпионатха 26 къралны келечиси къошулады. Бери джер юсюнде эм кючлю эркишиле джыйыладыла. Спорт джангылыкъланы бетинде былай джазылады: «У.Дж. Алий улу атлы Къарачай-Черкес кърал университетни физика-математика факультетини студенти, Къарачай-Черкесиядан джаш спортчу Гаталаны Динислам, эки номинацияда хорлаб, алтын медаллагъа тыйыншлы болгъанды. Ол кесини медаль кюбюрчегине энтда 4 алтын медалны къошады. Пауэрлифтингден дунияны чемпиону атха 5-чи кере ие болады».

Аперим Динисламгъа! Къарачай шахардан таулу джашчыкъ дунияда эм кючлю эркишилени тизимине тюшгенди – пауэрлифтингден ол дунияны 9 къатлы чемпионуду.

Динислам алкъын джаш адамды. Аны алда кёб уллу хорлам сакълагъанына ишек да джокъду. Бу барыудан барса ол олимпия чемпион болургъа да болур. Аны болумуна, хыйсабына тыйыншлы багъа бере билгенле ол затха толу ийнанадыла. Уллу кёллюлюгю болмагъан, адебни-намысны джолу бла барыб, спортну эм къыйын тюрлюсюнде атын дуниягъа айтдыргъан джашха биз да, муратынга джет, дейбиз.

Маралланы Ина.