Мындан алда Гитче Къарачай районда «Медовые водопады» турист базаны баш директору Боташланы Бекмырзаны джашы Мусса Россия Федерацияны Джигити, кърал къуллукъчу, аскерни генералы Виктор Германович Казанцевни сыйына атаб ат чабдырыуланы къурагъан эди. Ат чабдырыуланы сюйгенледен иги кесек джамагъат джыйылгъан эди. Чынг алгъа ветеринар врачла чабарыкъ атланы саулукъларын тинтиб чыкъдыла. Къабарты-Малкъардан, Адыгеядан, Шимал Тегейден, Ростов областдан, Ставрополь, Краснодар крайладан, бизни республикадан келген атчыла, атларына миниб парадха къошулдула. Андан сора ат чабдырыугъа эртдеден бери къошулуб келген, 2017-чи джыл ат чабдырыулада Россияны ёчюн алгъан, тамада сюдю Гекиев Руслан Тазретович, сёз алыб, эришиуге къошулгъан атла къайсы дистанциялагъа чабарыкъларыны юсюнден толу хапар айтды.
Тамада сюдю сёзюн бошагъандан сора, сахнагъа Россия Федерацияны Джигити, аскерни генералы Виктор Казанцев, «Медовые водопады» турист базаны баш директору Боташланы Мусса дагъыда башхала чыкъдыла. Сёз Боташ улугъа берилгенинде, ол былай айтды:
- Россия Федерацияны Джигити, аскер-политика къуллукъчу, аскерни генералы Виктор Германович Казанцевни эртдеден бери таныйма. Бизни арабызда шохлукъ кёбден бери джюрюйдю. Бизни республиканы адамларын бир да бек сюеди. Бизни къралда белгили адамланы бириди ол. 2000-чи джылдан башлаб, 2004-чю джылгъа дери РФ-ны Президентини Шимал Кавказ федерал округда келечиси болуб тургъанды. Шимал Кавказ аскер округну аскерини тамадасы болуб да ишлегенди. Кесини джашауун аскер къуллукъ бла байламлы этгени себебли, кёб аскер училищелени, академияланы бошагъанды.
Виктор Казанцев кабинетде олтуруб тургъан аскер-политика къуллукъчу, аскерни генералы болмагъанды. Афган къазауатха къошулгъанды. Биринчи чечен къазауатда да болгъанды. Боевикле Дагестаннга къазауат бла кирген заманда да къыйырында къалмагъанды. Аскерчилеге башчылыкъ эте, Дагъыстандан душманланы къыстагъанды. Экинчи чечен къазауатны да сынагъан, кёрген генералды. Къайда болса да, кесин ётгюр генералча кёргюзюб тургъанды. Джигитлик ишлери ючюн «За военные заслуги», «Къызыл Джулдузну», «За службу Родине в Вооруженных силах СССР» II-чи, III-чю дараджалы орденлери бла саугъаланнганды. Виктор Германович Казанцев дагъыда кёб кърал саугъаны иесиди. 1999-чу джылны декабрь айыны 4-сю уа аны эсинде ёмюрлюкге къаллыкъды: ол кюн РФ-ны Президентини указы бла генерал-полковник Виктор Германович Казанцев «Россия Федерацияны Джигити» деген атха тыйыншлы болгъан эди. 2000-чи джыл Виктор Казанцев аскерни генералы болгъан эди.
Виктор Германович Казанцев аскер-политика къуллукъчу болуб къалмай, педагогика, философия илмуланы кандидатыды, социология илмуланы докторуду. Ростов кърал къурулуш университетни сыйлы профессоруду, Ростов университетни профессоруду. Новоросийскийде Тенгиз академияны профессоруду.
Виктор Германович Казанцев бютеу джашауун спорт бла кюрешиб ашыргъан адамды. Самбодан, урум-рим тутушдан спортну устасыды. Юч джашы барды да, бары да аскер къуллукъчуладыла.
Кесигиз кёргенигизча, Виктор Германович бизни къралда онглу адамланы бириди. Аны орнунда башха адам болса уллу кёллю болуб, бюгюн бизге къонакъгъа келиб турлукъ тюл эди. Ол бир да ачыкъ джюрекли, шохлукъну сюйген, огъурлу адамды. Ма аны ючюн бюгюн биз «Медовые водопады» турист базада, Виктор Германовични сыйына атаб, ат чабдырыуланы къурагъанбыз. Бусагъатда уа багъалы къонагъыбызгъа Гитче Къарачай районну джамагъатыны атындан салам бере, саугъа берирге эркинлик беригиз…
Боташ улуну къолундан саугъаны ала, Россия Федерацияны Джигити, аскерни генералы Виктор Германович Казанцев былай айтды:
- Къарачай-Черкес Республиканы джамагъатын мен бир да бек сюеме. Бир да огъурлу, шохлукъну сюйген джамагъатды. Ишде да кесин кишиге оздурлукъ тюлдю. Боташ улу айтханча, экибизни арабызда шохлукъ кёбден бери джюрюйдю. Фахмулу къураучу адамды Боташ улу. Кёре болурсуз, бу ёзенни къалай ариу этгенин. Ол кеси ючюн кюрешген адам тюлдю, ол джамагъат ючюн кюрешген адамды.
Бюгюн мени сыйыма атаб ат чабдырыуланы къурагъанды ол. Алай этгени ючюн джюрегими теренинден уллу разылыгъымы билдиреме.
Къарачай халкъ бла орус халкъны арасында шохлукъ кёбден бери джюрюйдю. Не заманда да къарачайлыла Эресейге кертилей къалгъандыла. Алай болгъанына Биринчи дуния къазауат да шагъатлыкъ этеди. Къарачайлыла уланларын къазауатха ашыргъанлары бла къалмай, Эресейге ат бла, азыкъ бла болушлукъ этиб тургъандыла. Къарачайдан баргъан уланла ётгюрле болгъандыла. Эсигизге бир тюшюрюгюз «Дикая дивизияны». Ол дивизияда къарачай уланла да болгъандыла. Башха миллетлени уланлары бла урушха кириб, къарачай джашла, ётгюрлюк кёргюзюб саугъала да алыб тургъандыла.
Къарачай тукъумлу атларыгъыз а дунияда эм тёзюмлю, эм огъурлу, эм ариу атладыла. Уллу Ата джурт къазауатны джылларында да къарачай тукъумлу атла фашист аскерчилени ууатыргъа себеблик этгендиле: аладан аскерчилерибиз ат дивизияла къураб, джигитлеча, сермешгендиле.
Бюгюн мени «Медовые водопады» турист базагъа чакъырыб мени сыйыма атаб, ат чабдырыуланы къурагъаныгъыз ючюн сау болугъуз. Бу джаш адамланы атла юсюнде кёрсем, джюрегим къууанады. Ала ата-бабаларыны джоллары бла бара, уллу къралыбыз Эресейде джашай, Ата джуртубузну не заманда да душманладан къорууларгъа хазыр болуб тургъанларын кёргюзедиле. Ат чабдырыуларыгъыз огъур бла башланыб, огъур бла тамамлансынла. Эм джигитлеге, эм ётгюрлеге, ат чабдырыуда эм усталагъа хорламла теджейме…
Россия Федерацияны Джигити, аскерни генералы сёзюн бошагъанлай ат чабдырыула башландыла. 80 километрге чабарыкъла джолгъа биринчи, артдан 30 километр бла 40 километрге чабарыкъла джолгъа чыкъдыла.
Ат чабдырыула ингир ала бошалдыла. 30 километрге чабыуда биринчи орунну Гитче Къарачай райондан Къазийланы Магомет алды. Джаш адамланы арасында 40 километрге чабыуда Гекиев Аланны аты биринчи келди. Уллайгъанланы арасында уа Беканов Ахмет чыкъды биринчи оруннга. Экиси да Къабарты-Малкъардан келген эдиле. Ногаев Кантемир джаш адамланы арасында аты бла 80 километрге чабыб, биринчи оруннга чыкъды. Уллайгъанланы арасында Гитче Къарачай райондан Къобанланы Рамин хорламлы болду: аны аты 80 километрге чабыуда биринчи келди.
Командаланы арасында биринчи оруннга Къарачай-Черкес Республиканы командасы хорламлы болду. Командагъа къарачай тукъумлу аджир саугъагъа берилди. Башха командала да саугъасыз къалмадыла.
Къобанланы Махмут.
