Джатдоланы Мудалиф алты джыл толгъан къызчыгъы Диананы Ючкекенде сабий-джаш тёлю спорт школгъа алыб келгенинде, каратэге юретген Гасанов Зульфикар, назик битген сабийни къатына келиб, башчыгъын сылай:

- Сен каратэни бекми сюесе? Не ючюн сюесе? - деб соргъанында, Диана, сагъыш эте турмай:

- Каратэ эркишиликни спортуду. Ала тюзлюк ючюн кюрешген, онгсузну джакълагъан спортчуладыла. Онглудан онгсузну джакълар ючюн, каратэчи таукел, кючлю, аякълары, къоллары бла да тюйюше билирге керекди, - деди. - Мен киши бла тюйюшюрюк тюлме. Онглу онгсузгъа артыкълыкъ эте башласа, артха турлукъ тюлме, онгсузну джакъларыкъма.

Тренер бла Мудалиф бир-бирлерине къарадыла, уллу адамча, сабийни берген джууабына сейирсиниб.

- Диана, сен юрениулеге кюн сайын джюрюб турлукъмуса? Бир джылдан школгъа барыб башларыкъса. Иги окъумасанг, каратэ секциягъа аллыкъ тюлме. Мени айтханымы джарата эсенг, тамбладан огъуна джюрюб башла…

Тренер Гасанов Зульфикар бла алты джылы толгъан къызчыкъны биринчи тюбешиулеринден бери 20 джылдан аслам болгъанды. Къыз сабий болса да, артыкъ да бек школда окъугъан заманында, каратэге джюрюб, кёб тюрлю амалны билгенинде, онглу онгсузгъа артыкълыкъ эте тура эсе, эслемегенча этмегенди. Къатларына келиб, ким терс, ким тюз болгъанын айырыб, тюйюшню тыйыб тургъанды. Каратэден секциягъа бир-эки джыл джюрюгенинде, Дианадан джыллары бла андан абаданла да джанлаучан эдиле. «Ол мени джылатды, мен аны джылатдым» деб, ёмюрде юйге джарсыб неда къууаныб келмегенди. Каратэден уллу эришиулеге къошулуб, кёб белгили спортчу къызчыкъны хорлаб, къара белибауну алгъанында да, адамны сыйын кёрюу, адамны багъалатыу, тюзюн билиу шартлары юсюнден кетмегендиле. Сабий заманында халиси къалай болгъан эсе, бусагъатда да кесин алай джюрютеди. Ашхы халиге аны атасы Мудалиф, анасы Кулизар юретгендиле.

Алай бла алты джыл толгъан къызчыкъ Ючкекенде сабий-джаш тёлю спорт школну каратэге юретген секциясына джюрюб башлайды. Спортну бу тюрлюсюн асыры сюйгенден, алкъын не сохтала, не тренер келгинчи, кеси келиб, спорт залда санларын ийлейди кюн сайын. Къысха заманны ичинде кёб амалгъа да юренеди. Тренер Гасанов Зульфикар, аны каратэге толусу бла берилгенин ангылаб: «Бу сабийден бир зат чыгъарыкъды. Бу башхалагъа ушамайды. Кёргюзген амалынгы дженгил алыб къояды. Бюгюнлюкдеча былай кюрешиб турса, онглу джетишимле этеригине сёз джокъду. Ол себебден мен анга уллу эс бёлюрге керекме. Кеси да назик санлы болгъанлыгъына, саулукълу, къарыучугъу болгъан сабийди», - деб тюрлю-тюрлю амаллагъа юретеди.

Бир джыл ётгенинде, Диана школгъа да джюрюб башлайды. Тренер Диананы устазы бла байламлы ишлейди. Экиси да фахмулу къызчыкъ окъууда, спортда джетишимли болур ючюн кюрешедиле. Алай бла бир джылдан Диана, каратэден уллу эришиулеге къошулуб, алчы орунланы алыб, сары белибауну иеси болады. 1997-чи джыл а къара белибауну алады каратэден.

Диана орта школну да бошагъынчы Пятигорск шахарда каратэден халкъла арасы эришиулеге къошулгъан эди. Ол, бу эришиуледе, талай каратэчи къызчыкъ бла тюйюшюб, барын да хорлаб чыкъгъан эди. Дуниягъа белгили каратэчи Хитоша Касуля, Диананы тюйюшгенине къараб туруб, сейир-тамаша болгъан эди.

- Бу къызчыкъ эртде огъуна къара белибаугъа тыйыншлы болуб турады. Бюгюн а аны тренери ким эсе да, кеси да былайда эсе, аны къолун тутуб, быллай фахмулу каратэчи къызчыкъны ёсдюргени ючюн, сау бол дерим келеди, - дейди Хитоша Касуля.

Хар ким да джыйылыб тургъанлай, Диананы тренери Гасанов Зульфикарны къолун тутады.

Ол кюн огъуна  Дианагъа, бары да бир аууздан разы болуб, къара белибауну бередиле. Къара белибауну алгъандан сора да ол Эресейни алчылыгъы ючюн каратэден эришиулеге къошулуб турады. Тыш къраллагъа барыб, халкъла арасы эришиулеге къошулуб, алчы орунланы алады. Кеси да, тогъуз классны бошагъанлай, Первомайскийде аграр-колледжни бухгалтер-экономист бёлюмюне киреди. Анда окъуй тургъанлай каратэ бла кюрешгенин къоймайды. Уллу эришиулеге къошулады.

Бир кюн тренери Гасанов Зульфикар, джылы ышара келиб, былай айтады:

- Диана, бюгюн мени сеннге эки къууанч хапарым барды: биринчиси, сен сынамлы каратэчи болгъанса. Мен 100-ден аслам сабийни юретирге заман табалмайма. Сен къызчыкъланы юрет каратэге, мен а джашчыкъла бла кюреширме. Андан сора да меннге болушчу керекди. Мен ары-бери ишден джанласам, сабийлени юретир адам болмай къалады. Районну тамадалары бла сёлешгенме да, бары да бир аууздан мен айтхан бла хош болгъандыла: сен тренер да, мени болушчум да бол. Анга къалай къарайса? Экинчиси, кёб турмай джаш спортчуланы-каратэчилени арасында дунияны алчылыгъы ючюн эришиуле боллукъдула. Сен ол эришиулеге къошулургъа керексе. Хазырланыб башлайыкъ.

Тренерни эки хапары да Диананы къууандырадыла. Ма алай бла аграр-колледжни джетишимли бошайды, тренерлик ишни да бардырады. Алгъан билимим азлыкъ этер дейди да, Ючкекенде Ростов университетни филиалыны юристле хазырлагъан факультетине киреди. Каратэден дунияны алчылыгъы ючюн эришиулеге хазырланыб башлайды. Бир-бири ызындан хар этген мураты толуб барады: тренерлик ишинде, окъууунда да джетишимли болады. Каратэден дунияны алчылыгъы ючюн эришиулеге хазыр болуб тургъанлай баралмайды: эришиуледен эсе джашау нёгери аскер къуллукъчу Темирболатланы Назирни сайлайды. Аны юй бийчеси болады. Каратэден эришиулеге баргъанын къойса да, тренерлик ишин къоймайды. Окъууун да бардырыб, университетни бошаб, юристни усталыгъын алады. Кёб да турмай Къарачай шахарда Къарачай-Черкес университетни спорт факультетине киреди окъургъа. Аны да джетишимли бошайды. Бюгюнлюкде Диананы юч усталыгъы барды. Ол  бухгалтер, юрист, физкультура бла спортдан дерслени бардыргъан устазды. Бусагъатда ол эки устазлыгъын хайырландырыб турады. Гитче Къарачай районну больницасында бухгалтерди, Ючкекенде «Чемпион» деген сабий-джаш тёлю спорт школда каратэден тренерди. Он джылдан аслам болду ол джашчыкъла бла къызчыкъланы каратэге юретиб тургъанлы. Ол юретген джашчыкъланы арасында каратэден Эресейни алчылыгъы ючюн эришиулеге къошулуб, биринчи, экинчи, ючюнчю орунланы алгъанла да бардыла. Сёз ючюн, Гебенланы Алим, анга 14 джыл болгъанды, Эресейни алчылыгъы ючюн эришиуледе биринчи орунну алыб, къара белибауну мардасын толтуруб, анга ие болгъанды. Байрамукъланы Тамирлан, Байрамукъланы Умар, Чотчаланы Рада, Тамбийланы Алан дагъыда башха джашчыкъла бла къызчыкъла Эресейни алчылыгъы ючюн эришиуледе сыйлы орунланы алыб турадыла.  Была бла бошалыб къалмайды аны иши. Диана юч сабийни анасыды. Уллу къызы Динарагъа сегиз джыл, Алимге беш джыл, Дилярагъа тёрт джыл болгъанды. Уллу къызы Динара школгъа джюрюйдю. Насыблы болсунла, этген ашхы муратларына джетсинле!

Джатдоланы Дианагъа 28 джыл болгъанды. Ол тренер-устазды, биринчи категориялы сюдюдю.

Къобанланы Махмут.