Июль айны биринчи кюнюнде Ставрополь шахарда медицина университетни стоматология факультетин бошаб чыкъгъанлагъа дипломла бере эдиле. Мен да ары тебредим. Джыйылыр джерлерине баргъанымда, университетни тийресинде сыйлы, ариу машинала сюеле эдиле. Машиналаны кёбюсю 09 регионнукъула эдиле. Мен таныгъан кёб къарачайлы, къууанчлы, бетлеринден нюр ура, бир-бирлери бла джылы саламлаша эдиле.
Бирини къызы, бирини джашы, бирини джууугъуну сабийи окъуб бошагъан эдиле университетни. Дипломла берген джерге биз кечирек киргеникде университетни ректору сёлеше тура эди. Аны ызындан окъутхан устазла да ариу сёлешиб, окъуб чыкъгъанланы джашау джолларына тилек тилеген эдиле.
Дипломла бериу башланды. Алайда мен бир затны эслеген эдим. Кишини да кёлюн къалдырыргъа излемейме, мен кесим кёргеними айтама… Бизни къызла бла джашла диплом берген устазланы къолларын эки къоллары бла тута эдиле. Сёз джокъду, биринчи курсда болуб, джалынчакъ студентле кеслерин иги кёргюзтебиз деб эки къоллары бла къол тутсала… Была окъууларын бошаб дипломларын ала тургъан къызла, джашла эдиле. Ол миллетибизни ашхы адети бла, сабийлени тюз джюреклерин кёргюзте эди. Мен ийнанмайма алайда хар ата, ана къызларына, джашларына «чыкъсагъыз, диплом бергенлени къолларын эки къолугъуз бла тутугъуз» деб айтхандыла деб. Ала къан бла кирген ашхы адетни эте эдиле. Сёз джокъду, хар бир миллетни да кесини иги адети болур. Алай болса да, уллугъа сый берген, къарачайда теренден келген ашхы адетибиз болгъаны былайда артыкъ да бек кескин таныла эди.
Дипломларын бериб бошагъандан сора мен устазланы бирине:
- Ненча студент бошады бу факультетни? – деб сордум.
- 160 студент, – деди устаз.
- Аладан ненчасы къарачайлыды?
- 35-си къарачайлыды.
- Да сора тёрт этиб бири къарачайлымы болады? – деб, бек сейирсиндим.
- Аладан къызыл дипломгъа уа ненчасы бошады?
- 22-си. Ол 22-ден да 5-си къарачайлыладыла, – деди ол устаз.
Мен анга бек сейирсиниб:
- Алгъа джыллада уа къалай эди? – деб сордум.
- Алгъа джыллада да ма быйылгъа ушаш эди. Къачан да къарачайлыланы окъугъанлары бек иги болгъанды, – деб, меннге джууаб берди ол устаз.
Алгъаракълада Ставрополь крайны губернатору Александр Черногоровну врач джашлагъа: «Карачаевцы гордость моя!» – деб айтханы эсиме тюшдю. Джюрегим ёхтем болду.
Айыб этмегиз, бирин къоюб бирин айтайым. Къарачай миллет окъууда да, ишде да эриш миллетди. Мен Нарсана шахарда джашайма. Нарсананы школларында иги окъуб, медаль алгъанланы кёбюсю къарачай сабийледиле, деучендиле. Аны ючюн, кесигиз бир сагъыш этигиз, саны 200 мингден кесек атлагъан гитче къарачай миллетибизни келечилери джетген джерлеринде атларын айтдырыб, энчи орунларын алыб, хар бирибизни джюрегибизни кёлтюре эселе, къууанмай не этейик.
Кечеле бла джукъламай, къыйын окъуулада окъуб миллетибизни атын айтдыргъан къызлагъа, джашлагъа Аллах джашауда ашхы муратларын берсин.
Аланы ёсдюрген ата-аналаны да сабийлеринден къууаннган ата-аналагъа Аллах тенг этсин!
Ижаланы Умар,
РФ-ны Джазыучуларыны союзуну члени.