Подробности
 Къочхарланы Хаджи-Исхакъны джашы Абул бла Чотчаланы Къодуну къызы Эркехан бир юйдеги къурагъандан сора эллеринден (Тёбен Марадан) Даусуз элге кёчюб барадыла. Абул бла Эркехан, колхоз да болушуб, къадалыб, юй ишлейдиле Абулну юйлендириб, айырыб чыгъаргъан заманда Хаджи-Исхакъ, джашына ёгюзле да, атла да, аланы джегерге арбала да бергенди. Къолунда улоуу болгъан Абул юй ишлеген заманда алай бек да джунчумагъанды.. Абул чегет мюлкню агъашчысы болады. Эркехан а юй джумушларын этеди. Алай бла эки джаш адам, къадалыб уруна, джашаб башлайдыла. «Атамы юйдегисинде эки джаш бла бир къыз бар эдиле. Анабыз 1943-чю джылны джайында ауушхан эди.

Подробности
Школда болсун, аскерде болсун, институтда болсун, ишде болсун, къысхасыча айтыргъа кёбчюлюк болгъан джерде, Аллахды билген, бир бетсиниучю болмай къалмайды. Бетсиниучю адам тамадасындан эсе акъыллыракъ болса, тамаданы халисинде къарыусузуракъ джерлерин билиб, аны джанына джараулу сёлешеди. Аллай адамгъа тамадасы, къалгъанлагъача болмай, башха тюрлю кёзден къарайды. Адамланы кёбюсю уа «кесибизге джетген ишни айыбсыз баджарсакъ да, ёсе барлыкъбыз…» деб кёллерине келиб, къадалыб ишлеб кюрешедиле. Алай болургъа керекди. Алай а, бетсиниучю ишинде ёсер ючюн, кёбчюлюкча, узун эмда къыйын джолну барыргъа излемейди.
 Адамны бетсиниучю болгъанын къалай билирге боллукъду?  Бир бёлек юлгю келтирейик. Сёз ючюн, бетсиниучю мадаргъа кёре тамаданы къатына аслам барады да, аны кёзлерине, аш берлик иесине къарагъан итча, алай къараб турады; тамаданы ауузуна къараб,  хар айтхан сёзюне «хо» дегенча башын силкеди, бет тюрсюню бла «тюзсе» дегенин билдиреди д.а.к.
Акъыллыракъ, уста бетсине билиучю  унутуучу болмайды. Сёз ючюн, ол тамаданы туугъан кюнюн, айын, джылын; къайсы элчи, шахарчы болгъанын; школда, институтда къайда окъугъанын; аскерде къайда къуллукъ этгенин, къаллай чыны болгъанын; ишде къаллай джетишимлери болгъанларын уста биледи. Тамаданы кесини хапарларын къой эсенг,  атасыны, анасыны, юй бийчесини, сабийлерини юслеринден да хапарлы болады. Къайдан биледи? Андан-мындан, сенден, менден, радио бла эшитгенлерин, тамаданы юсюнден газетде, журналда окъугъанларын, телевизорда, Интернетде кёргенлерин чыртда унутмайды. Аны юсюне да тамада махтанчагъыракъ болуб, кесини юсюнден айтхан хапары уа бетсиниучюге тамам да аламат «аш» болады. Тамадасыны биографиясын иги билген акъыллыракъ бетсиниучю, дуппугъуракъ тамаданы кесин, юйюн-юйдегисин махтаб, тамаданы туугъан кюнюнде-башда сау коллективни ёрге къобарыб, «байрамчыкъ» этиб, тамадасын кютю къозучукъгъа ушатыб къоюучанды.  Дагъыда бир юлгю келтирейик. Сёз ючюн, тамаданы сюеги бетсиниучюден алаша эсе, бетсиниучю тамаданы къатында сюелсе, башын энгишгерек тутуб, сыртын муккуруракъ этиб, тобукъларын бюгерек этиб, не да этиб тамададан мийик кёрюнмезге дыгалас этеди.

Подробности

1828-чи джыл Къарачай Эресейни къурамына киргенден сора, орус патчахны аскеринде къуллукъ этген  джашларыбыз атларын махтау бла айтдырыб, халкъыбызгъа сый келтиргендиле. Тюз аскерчиден ёсюб абычарла, таб инарал чыннга дери джетгенле да болгъандыла. Ол джашларыбыз Тюрк бла Эресейни, Апон бла Эресейни араларында баргъан урушлагъа да тири къатышхандыла. 1914-чю джыл 1-чи дуния къазауат башланнганында уа, болумларын артыкъ да бек танытхан джигит  джашларыбызны саны  джюзден артыкъ болгъанды.
Ма аланы бири, кесини заманына кёре билими, болуму да болгъан джазлыкъчы джаш, Эресейни джигит абычары Акъбайланы Къурман-Бийни джашы Хызыр болгъанды. Аны джашау джолуну юсюнден документлени, тарих илмуланы кандидаты Батчаланы Шамил архивледе табыб, джыйыб, хазыр этгенди.
Акъбай улуну джашау джолу ёсюб келген тёлюлеге юлгю болур эди деб кёлюбюзге келе, окъуучулагъа теджейбиз.
Джазылгъан затха кишини  ишеги болмазча, документле къайсы тилде къагъытха тюшген эселе, ол тилде басмалайбыз.

Подробности
 
Бир кече, Джагъанас элде уллу юйдегиси бла джашагъан чегет мюлкню тамадасы, бёлек заманны советге да башчылыкъ этиб тургъан Аджиланы Шерметни джашы Джюсюбню къабакъ эшиклери къагъылды. Немецле бу джерлени алгъанлы талай кюн бола эди. Кече арасында келген ким болду экен деб, къайгъы эте чыкъды. Эм алгъа эки атха кёзю илинди. Андан сора таныды Бирюков Гавриил Фёдорович бла джашы Иванны.
Ала Некрасов хуторда (бусагъатдагъы Знаменка эл) джашай эдиле. Темирчи Гавриил Фёдорович Джюсюбден иги огъуна тамада болса да, эртдеден бери тенглик джюрюте, бир-бирлерин джокълагъанлай тура эдиле. Къуру Джюсюб болуб да къалмай, ол ийгенди деб барыб, элчиледен кёбле атларына налла урдуруб келе эдиле. Эт джууукълача къучакъ-ийнакъ бола, юйге кирдиле. Аджи улуну бийчеси  Байдымат да уяннган эди да, была олтургъан уллу бёлмеге атлаб, саламлашыб, къонакълагъа тепси къураргъа ызына чыкъды.

Подробности

 Россияны Илмула академиясыны астрофизика обсерваториясыны оптика телескопуну джангы кюзгюсюн Къарачай-Черкесиягъа келтирдиле.
Энди аны кючю бла астрофизика тинтиу эмда джулдузладан хапар билиу ишлени  эм мийик дараджада тындырыргъа боллукъду.
Кюзгю аман кёргюзюб башлагъанында, телескопну кюзгюсюн джангыртыр иннет бла Лыткаринский заводха ашыргъан эдиле. Аны анда кемликлерин тюзетиб, ариу джарашдырыб ызына къайтаргъандыла.
- Бек къууандыкъ кюзгюню келтиргенлерине. Аны майны ал сюреминде телескопха саллыкъбыз. Бусагъатда апрелни 30-на дери биз тинтиу ишле бла кюреширикбиз.

  1. НАСЫБСЫЗЛА
  2. ЭКИ БОРЧНУ ДА ТЫНДЫРАДЫ
  3. Джуртха халал къуллукъ эте
  4. Биринчилени бири

Подкатегории

Спорт

75 лет Победы