Ёмюрлени узагъында бизни халкъыбызны энчилигин, тин-дин байлыгъын танытхан шартла миллет кийимлерибизде, хантларыбызда, аны кибик эл мюлкде дагъыда кёб затлада сакълана келгендиле.

Алайды да, сёз ючюн, кийиз басхан, кюйюз сокъгъан, джаулукъ тикген санагъатлада бизни тиширыуларыбыз бютеу Шимал Кавказда эм усталагъа саналгъандыла. Джылла оза баргъаны бла, заманла да тюрлене, миллетлени да, джашаугъа къарамы, джашау излемлери да тюрлене баргъаны хакъды. Алай болса да, аланланы заманларындан бери келген шартларыбыз, айхай да бюгюнлюкде сакъланыбдыла. Аланы бири бизни къарачай тикген джаулукъларыбыздыла. Аланы кеслерини этилгенлеринден башлаб, тёгерегине тартылгъан чачакъларына дери, хар бир чилле халычыкъны адам къолу бла тигерге, къысаргъа, джарашдырыб бирча этерге керек болады. Аны джумушу уа, сёзсюз да, бек къыйынды. Бусагъатда ол джаны бла тынч этерге джангы мадарла да къураргъа кюрешедиле, алай болса да къол бла тикгеннге бир башха техника да джетмейди.
Аны айтханым, аллай уллу къыйынын салыб миллетибизни бурун адетлерин да къайтарыу нюзюрде чемер къоллу Ёзденланы Мадина кёб адамны къууандыргъанды. Аны къол ишине керти профессионал уста да толусу бла багъа бериб бошаямазчады. Мадинаны хар тикген чилле джаулугъу кесича бир джангы насыбны, джарыкъ муратны эшигин ачады десек, джангылмазбыз. Нек дегенде, чилле джаулукъланы алгъынлада тойлада омакъ джасалыргъа къысыб тургъандыла, келинчикни башына ау джаулукъ атхан адетибиз бюгюнлюкде да сёнгмей, сакъланыб турады. Чилле джаулукъсуз, тикген джаулукъсуз келинчик келмейди, той болмайды. Келинни башына талай къат тикген джаулукъланы атыб, къууанч баргъан арбазда джамагъатны аллына той этиб чыгъарадыла. Хар джаулукъну уа магъанасы уллуду.
Ёзденланы Мадина сабий заманында огъуна джаулукъланы ариу, омакъ оюуларына айырыб эс бёлгенлей тургъанды. Алай бла джаш къызчыкъ да аны къалай этилгенин тинте, юрене, тюрлю-тюрлю оюулу гоккаланы суратларын чилле халы бла эшерге, салыргъа кереклисин билирге талпыгъанын тохтатмай кюрешгенди.
Школну тауусханындан сора, Мадина Москва шахарда юристликге окъуб, баш билим алады. Андан сора ол МВД-ны бёлюмюнде аманлыкъ ишлени ачыкълаучу, тинтиучю бёлюмде следователь болуб ишлеб башлайды. Анда 11 джыл ишлеб, МВД-ны сынамлы, махтаулу къуллукъчуларыны тизимине да тюшеди. Алай болса да, аны джюреги сюйген, гитчеликден кесине къаст этиб тургъан, миллет джаулукъланы тигиу аны джюрегини тюбюнде тургъан мураты эди. Алай бла ол Ич ишлени сафындан чыгъыб, усталыгъын ёсдюрюуге, миллетни тин байлыгъына юлюш къошаргъа атайды.
Хар оюуну джолун, къалай этилгенини мадарларын да билирге талпыб, анга эсин бекден бек бёле баргъанды. Аллай усталыкъгъа диплому болмаса да, Мадинаны гитчеликден Аллах берген фахмусу, чемер къоллары джол кёргюзюб, джумушну да эбине табдан таб тюшюб барыргъа себеблик этгендиле. Алай бла Мадинаны къол чемерлигине бюгюнлюкде къуру къарачай халкъ болуб къалмай, бютеу Эресейни халкъларыны келечилери да сюйюб къарайдыла. Былтыр Мадина миллет фестивалгъа къошулуб, джаулукъланы кёрмючюнде миллет тикген чилле джаулукъланы кёргюзген эди. Аны къол ишине уллу багъа бергендиле анда устала.
Алайды да, Мадина буруннгу джаулукъланы оюуларын къурайды, эски джаулукъланы къыяулу болгъан джерлерин джангыртыб, алагъа джангы джашау береди, чачакъларын-затны дегенча джангыртыб, джан салады.
Бу усталыкъгъа кёлюн салыб, джашауун анга атаргъа излеген Мадина джаулукъланы музейин ачаргъа муратлыды. Таулу къызны таркъаймаз фахму кючю мындан ары да джангы джаулукъланы оюулары бла бизни къууандырлыгъына ишексизбиз.

БАТЧАЛАНЫ Фатима.