Джатдоланы Абдулну джашы Аслан Гитче Къарачай районда Первомайский механика-технология колледжге 2002-чи джылдан бери башчылыкъ этиб келеди. Джатдо улу Россия Федерацияны ал башланнган профессионал окъуууну сыйлы къуллукъчусуду, КъЧР-ни халкъ окъуууну махтаулу къуллукъчусуду. Бюгюнлюкде механика-технология колледж бизни къралда эм юлгюлюлени  бирине саналады. Бу арт джыллада мунуча кёб колледж джабылгъанды. Бу уа, къралдан болушлукъ таба, не джаны бла да кенгере барады.
Мындан алда «Къарачайны» корреспонденти Къобанланы Махмут, Первомайскийде механика-технология колледжни директору Джатдоланы Асланнга тюбеб, анга талай соруу бергенди.

- Первомайскийде бышлакъ сыгъыучуланы школу бизни къралда эм эскилени бириди, - дейди Джатдоланы Аслан. – СССР-ни Совнаркомуну излеми бла 1944-чю джыл къуралгъан эди. Бышлакъ сыгъыучуланы школун, башха элледе къурамай, бу элде нек къурагъан эдиле, деген соруу чыгъады былайда. Ол джыллагъа кёре бу элни производство базасы иги болгъанды, андан сора да тау джайлыкълада ишлеген джау-бышлакъ заводла элге джууукъда орналгъан эдиле. Школну ачыуда Яков Ефимович Голубовну уллу къыйыны барды. Школ артдаракълада училище болгъанында, анга башчылыкъ Яков Ефимович эте эди.
1944-чю джылдан 1946-чы джылгъа дери бышлакъ сыгъыучуланы къуру бир къаууму бар эди. Ол къауум 25 студентден къуралыб эди. 1948-чи джыл окъуучуланы саны 50-ге джетген эди. Окъуу-производство базасы ёсе, бегий баргъаны себебли 1963-чю джыл бышлакъ сыгъыучуланы усталарыны школун профессионал-техника училище этедиле. Ол джылдан башлаб, бышлакъ сыгъыучуланы усталарындан сора да джау-бышлакъ заводлагъа механиклени да хазырлаб башлайды. Окъуучуланы саны да 300-ге джете кетеди.

-Училищеде окъургъа къалайладан келе эдиле?
- Бышлакъ сыгъыучуланы усталары ол джыллада джетишмегенлери амалтын, РСФСР-ни тюрлю-тюрлю областларындан, Ставрополь крайдан, Терк Башы Тегейден, Къабарты-Малкъардан, Дагъыстандан, Рязань, Курск, Белгород, Орлов, Липецк, Воронеж областладан, Якутиядан, Бурятиядан дагъыда башха джерледен келе эдиле окъуучула.
Фахмулу, ишлерин билген, сюйген усталаны хазырлай эди училище. Усталаны бир къауумлары, окъууларын, билимлерин андан ары ёсдюре, терен билим алыб, артдаракълада сют промышленностну джууаблы джерлеринде ишлегендиле. Сёз ючюн, Секирская Е.И., Борлакъланы Х.О., Цахилов З.С., Тамбийланы А.Х., сют промышленностда онглу джетишимле этгенлери ючюн орденле, медалла бла саугъаланнган эдиле. Цахилов З.С. «Социалист Урунууну Джигити» деген атха, Тамбийланы А.Х. СССР-ни Кърал саугъасына тыйыншлы болгъан эдиле. «Технология твёрдых сыров» деген китабы ючюн Малушко В.Ф.  Урунууну Къызыл Байрагъыны ордени бла саугъаланнган эди.
1970-чи джыл джангы джау-бышлакъ комбинат хайырланыугъа берилген эди. Аны кесин да джангы керекле бла баджаргъан эдиле. Заводну джангыртыугъа аны директору Борлакъланы Х.О. уллу къыйынын салгъан эди. Талай джылны ол заводну да, училищени да директору болуб тургъан эди. Борлакъ улудан сора училищени директору Байрамукъланы Манаф болуб, аны ёсюмюне уллу юлюшюн къоша, училищени 1994-чю джыл агролицейге бургъан эди.
2013-чю джыл 2-чи номерли профессионал лицей КъЧР-ни Правительствосуну бегими бла механика-технология колледж болады.
- 2013-чю джылдан бери училище механика-технология колледж болгъанды дейсе. Колледж болургъа уа хар заты да келишеми эди?
- Мен бу окъуу заведениеге башчылыкъ 2002-чи джылдан бери этеме. Аны арбазын, мекямларын айбат этерге керек эди да, уллу джоюмла этсек да, тыйыншлы дараджагъа джетдирген эдик. Бизни училищеча училищеле къралда кёб эдиле. Аланы асламысы джабылгъанды. Бизники да джабыллыкъ болур эди хар заты таб джарашыб турмаса. Материал-техника базасы бегигенди: бюгюннгю заманны излемине келишеди. Арт джыллада, тинтиу ишлеу бла байламлы кёб комиссия келген эди. Бары да бизни ишибизге, училищени материал-техника базасына, студентлеге билим бериу джанына сёз табалмагъан эдиле. Андан сора училищени устаз коллективи да кесин не джаны бла да иги кёргюзген эди. Хар келген комиссия ишибизге махтау бериб кетиучен эди. Москвадан келген комиссияны бир члени, бу училище тюл, колледжди, деген эди, чам-накъырда эте. Ма ол сёзледен сора биз башлагъан эдик училищени колледжге бурургъа кюрешиб. Кюреше кетиб, КъЧР-ни Башчысыны болушлугъу бла 2013-чю джыл колледж болдукъ. Бюгюнлюкде, озгъан джылдача тюл, къралны болушлугъу бла хар затыбыз да заманны излемине толусу бла келишеди.
Училищени окъуу корпусу эски мекям эди. Джер-джери аны оюлуб бара эди. Ачха къоллу болгъаныкъда, эм алгъа окъуу мекямны къолгъа алдыкъ. Хар затына деменгили ремонт этиб чыкъдыкъ.
Училищени акт залы джокъ эди. Къууанчыбыз-затыбыз болса, аны гитче окъуу аудиторияда бардырыргъа керек бола эдик. Арбазда бир эски мекямыбыз бар эди. Аны биз склад этиб тура эдик. Сора сагъыш этдик да, аны актзал этерге оноу этдик. Кёб кюрешдик аны хар затын тыйыншлы дараджагъа джетдирир ючюн. Бюгюнлюкде уа, колледжде джыйылыу, къууанч-зат болса анда бардырабыз.
Кесибизни джылытыучу чоюнубуз болмагъаны амалтын мекямланы ичлери къыш айлада иги джылынмай эдиле. Кереклисича бир джоюм этдик да, 2008-чи-2009-чу джыллада, джангы мекям ишледик, ары джылытыучу чоюнну салдыкъ. Энди не сууукъ кюнледен да къоркъмайбыз. Башха окъуу корпуслагъа, спорт комплексге, библиотекагъа, хант юйге деменгили ремонт ишле этилгендиле. 2016-чы джыл окъуу залыбыз джокъ эди да, аны ишледик. Бюгюннгю заманны излемине ол толусу бла келишеди.
Колледжни арбазында мийик дараджалы шофёрланы хазырларча комплекс ишленнгенди. Аны полигону барды. Колледжде дагъыда башха затла ишленнгендиле. Бары да къралны болушлугъу бла этиледиле.
- Озгъан джыллада училищени атын иги бла айтдырыр ючюн кеслерини билимлерин, сынамларын аямай ишлеген устазланы юслеринден хапар айтсанг.
- Мен эм алгъа Байрамукъланы Халисни джашы Манафны юсюнден айтыргъа излейме. Манаф Халисович 24 джылны башчылыкъ этиб тургъанды училищеге. Кеси да «Эресейни махтаулу устазы» деген атха тыйыншлы болгъан эди. Ол ауушханлы талай джыл болады, джандетли болсун. Бирда билимли, огъурлу адам эди. Ёзденланы Рамазанны джашы Магомед бюгюнлюкде сау-эсенди. Ол Эресейни профессионал окъуууну махтаулу къуллукъчусуду.  Ёзденланы Секинат Хамидни къызы КъЧР-ни халкъ окъуууну махтаулу къуллукъчусуду. Ёзденланы Магомедча, ол да студентлеге терен билим бериу джаны бла атын махтау бла айтдырыб тургъан адамды. Алийланы Рамазанны джашы Омар Эресейни профессионал окъуууну айырмасыды, Джатдоланы Зухра Магомедовна Эресейни ал башланнган профессионал окъуууну махтаулу къуллукъчусуду, кёб джылланы училищеледе ишлей, студентлеге терен билим бере, атларын иги бла айтдырыб тургъандыла. Анда-санда дегенча аланы биз къууанчыбыз болса, чакъыргъан да этебиз. Къысхасыча айтсам, аланы атларын унутмайбыз.
Колледжни бюгюннгю коллективи да кесини атын иги бла айтдырыр ючюн къалмайды. Башында атларын айтхан ветеранланы, алгъыннгы устазланы джоллары бла бара, окъуучулагъа терен билим бередиле. Аланы бир къауумларыны атларын айтыргъа тыйыншлы кёреме. Козлова Любовь Николаевна колледжде 40 джыл ишлейди. РСФСР-ни профтех окъуууну айырмасы, КъЧР-ни халкъ окъуууну махтаулу къуллукъчусу Боташланы Зухра, Салпагъарланы Зубайда, Эрикгенланы Айшат, Боташланы Татьяна,Текеланы Марзият, Джолаланы Танзиля, хар бири бирер махтаулу атха тыйыншлы болуб тургъан устазладыла, ишлерин билген, сюйген адамладыла.
- Бу окъуу заведение къуралгъанлы ненча адам бошагъан болур аны?
- Санаб кёргенбиз да, училищени 18 минг адам бошагъанды. Аланы арасында училищени атын иги джаны бла айтдыргъанла, айтдырыб тургъанла кёбдюле. Сёз ючюн, Бердиланы Алийни джашы Исмаил хаджи, аны ким болгъанын къуру бизни республикада тюл, бютеу къралда биледиле. Ол Шимал Кавказда Муслиманланы координацион аралыгъыны председателиди, КъЧР-ни Муфтийиди, къысхача айтсам, Исмаил хаджи кърал ишлеге къошулгъан белгили адамды, бюгюн-бюгече да колледжге келиб, окъуучула бла тюбешиб турады. Тамбийланы Халинни джашы Абулкерим «Алтын къоллу уста» деген атха тыйыншлы болгъанды, Москвада ВДНХ-да талай кере болуб, тюрлю-тюрлю медалла бла саугъаланнганды, кеси да СССР-ни Кърал саугъасыны лауреатыды, «За доблестный труд»  медалны иеси Салпагъарланы Сеитни джашы Амин, отставкадагъы полковник Каппушланы Магомедни джашы Назбий бизни училищени  бошагъан адамладыла. Биз ала бла ёхтемленнгенлей турабыз.
- Джарагъан спортзалыгъыз барды. Окъуучула спорт бла кюреше болурла?
- Бизни студентле олимпиадалагъа, творчество конкурслагъа, спорт эришиулеге тохтаусуз къошулгъанлай турадыла. 2010-чу джыл Ёзденланы Умар, Бютеуроссия олимпиадагъа къошулуб, профессионал усталыгъын кёргюзюб, экинчи орунну алыб къайтхан эди. «Повар кондитер» деген темагъа аталыб 2014-чю джыл Черкесскеде республикан олимпиада бардырылгъан эди да, Алийланы Асият биринчи оруннга чыкъгъан эди. 2009-чу джыл Черкесскеде «Молодой кутюрье» деген темагъа аталыб экинчи республикан олимпиада болгъан эди. Джаш дизайнерле бла модельерлени арасында Тамбийланы Земфира биринчи оруннга ие болгъан эди. Къочхарланы Алибек армспортдан дунияны чемпиону болгъан бла къалмай, Европаны алчылыгъы ючюн эришиулеге къошулуб, эки кере да биринчи орунланы алгъан эди. Ол Эресейни чемпионуду, КъЧР-ни да юч кере чемпиону болгъанды.
Алботланы Анзор, Байрамукъланы Мусса атларын Эресейде, Европада, дунияда да айтдыргъан спортчуладыла.
Аламат хант юйюбюз барды. Студентле стипендия аладыла. Джылдан джылгъа аланы саны кёбден кёб болады барады. Нек десегиз, колледжде ала тюрлю-тюрлю усталыкъла аладыла. Колледжни бошагъанла парикмахерле, кийим бичиучюле, тигиучюле, автотранспортха ремонт этиучюле, компьютерде  ишлеучюле болуб чыгъадыла.
Къысхача айтсам, колледжни иши алгъады, бизни къралда ол эм юлгюлю окъуу заведениелени бириди. Мындан ары да биз, устазла, ишлегенибизден эсе иги ишлерге, окъуучулагъа терен билим бериуге, аланы ариу халиге юретиуге аслам эс бёлюб турлукъбуз.