- Подробности
Теммоланы Аттайны джашы Юсюп (Юсуф) 1915-чи джыл Огъары Басханда туугъанды. Ол гитчелигинде огъуна тири, акъыллы шартлары бла башха сабийледен айырылыб танылгъанды. Аны ол ашхы шартлары юсюнден кетмегенлей сакъланнгандыла. Сёз ючюн, 1936-чы джыл ВЛКСМ-ни X-чу съездине аталыб Минги Таугъа ёрлеген комсомолчу джашланы бири болгъанды. Ол тенглери бла бирге Минги Тауну кюнбатыш джаны бла тёппесине чыкъгъанды. Аны тирилигине шагъатлыкъ этген затларыны бириди бу.
Теммоланы Юсюп 1941-чи джыл Къызыл Аскерни тизимине тюшгенди. Уллу Ата джурт къазауат башланнганында 1941-чи джылдан 1943-чю джылгъа дери ол 56-чы аскерни 189-чу джаяу запас полкунда, алгъы бурун ротаны командири, артда уа тенгиз джаяу батальонда парторг болуб къуллукъ этгенди.
- Подробности
1941-чи джыл никкол (июнь) айны 22-си алгъыннгы Совет Союзну бютеу халкъларыны эслеринде джашайды. Ол кюнню биз къанлы къазауатда къалгъан аскерчилерибизни эсгериуню кюню этиб белгилейбиз. Ол хар юйдегиге бушуу кюндю, нек дегенде, аны отунда ачымагъан юйдеги хазна джокъду. Бюгюнлюкде бизни джарыкъ, мамыр джашауубуз ючюн кеслерин аямай, ёлебиз деб сагъыш этмей уруш этгенлери ючюн хар аскерчибизни аллында баш иерге керекбиз. Ол Ата джурт ючюн баргъан къазауат Совет Союзну кёб миллетли халкъыны барысына да бек ауур сынау болгъаны хакъды.
Джыйырманчы ёмюрде огъай эсенг, дуния къуралгъанлы бери да бизге белгили эм уллу къазауат башланнган кюндю ол. Ол урушда бизден 27 миллиондан аслам адам къырылгъанды. Шахарла, элле тамырлары бла кюйгендиле.
- Подробности
Кёб болмай «Къарачай» газетни баш редактору Ёзденланы Альберт Эресей Федерацияны Тинтиу комитетини Къарачай-Черкес Республикада управлениесини материал-техника бла баджаргъан бёлюмюню тамадасы, юстицияны полковниги Тохчукъланы Адыгени джашы Дахир бла ушакъ этген эди. Аны окъуучулагъа теджейбиз.
- Салам алайкум, джюйюсхан полковник Тохчукъ улу!
- Алейкум салам, халкъ поэт Ёзден улу! (ышарады). Экибиз да кърал адамлабыз. Алай болса да, биз ана тилде ушакъ этерик эсек, халкъыбызда джюрюген адетдеча бир-бирибизге «Сиз» демей, «Сен» деб, атыбызны айтыб сёлешсек, арада ийнанмакълыкъ болуб, тынчыракъ ушакъ этерик эдик. Разымыса?
- Подробности
Тарихни алимлери тинтиб, ачыкълагъанларындан, Уллу Ата джурт къазауатны 1944-чю – 1945-чи джылларында Совет Союзну Джигитлерини саны иги танг ёсгенди. Ол къауумну арасында къарачай-малкъар уланла да кёб болгъандыла. Алай болса да, кёчюрюлген халкъланы адамлары болгъанлары амалтын, аланы асламысына «Совет Союзну Джигити» деген сыйлы ат берилмей къалгъанды. 1956-чы джылдан сора архив къуллукъну эмда СССР-ни Къоруулау Кючлерини министерствосуну Баш управлениесини къуллукъчулары башында сагъынылгъан джигитлени кеслерини неда джууукъ адамларыны атындан тарыгъыу къагъытлагъа къараб, аланы къазауатда этген тириликлери ючюн тыйыншлы сыйны эмда саугъаларын берирге деген мурат бла кёб тинтиу иш бардыргъандыла. Арадан талай джыл озгъандан сора бир бёлек адам Алтын Джулдузгъа ие болгъанды. Алай а къарачай-малкъар халкъны арасында кёб джигит уланнга бюгюнлюкде да тыйыншлысыча сыйлы ат берилмей къалгъанды. Ол къауум батырларыбызны бириди Этезланы Зекерия да.
Этезланы Сулейманны джашы Зекерия (Захар) 1919-чу джыл Тёбен Басхан (Тырныауз) элде уллу юйдегиде туугъанды. Сегизджыллыкъ школну тауусхандан сора Зекерия геологладан къуралгъан бёлекге ишлерге киргенди. Алайда бир кесек заманны уруннганындан сора «Молибден» атлы магъаданнга бур бла ишлеучю (бурильщик) болуб джарашады. Алайдан Совет Аскерге къуллукъ борчун берирге чакъырылыб, ол 1939-чу джыл абыстол (ноябрь) айда кетеди.
- Подробности
«Очаг добра» деген сууаблыкъ аралыкъ къарт, сакъат адамлагъа солургъа, булджургъа мадар берирге, болушлукъ этерге къуралгъанды. Аны «Къарча» деген къарачай миллетни тин, иннет, маданият джанындан эмда адеб-намыс тазалыгъын ёсдюрюуге, айнытыугъа себеблик, джакълыкъ этген фонд бла къартлагъа, сакъат адамлагъа къайгъыргъан «Самира» деген сууаблыкъ фонд къурагъандыла.
Эки фонд да бирлешиб, Черкесскени Первомайская орамында, энчи юйде, ачхандыла ол аралыкъны. Анда бек къарт адамлагъа, ауругъанла бла сакъатлагъа, бек къарыусуз джашагъанлагъа, башха чурумланы юслери бла кеслерине ушхууур эталмагъан къауумгъа ашарыкъ хазырлаб бередиле. Алайгъа келир къарыулары болмай, ауруу инджитиб тургъан адамланы да юйлерине джылы, дамлы хантладан 20-30 «юлюшню» элтиб бередиле волонтёрла. Кеслери келиб ашагъанла уа 40-гъа джууукъ адам боладыла.
Андан сора да, ауругъанлагъа укол этген, капельница салгъан дегенча эмда башха тюрлю медицина болушлукъланы да хакъсыз этедиле аралыкъда. Андан тышында да, ауругъан, къарт адамлагъа транспорт болушлукъ да этиледи. Алай демеклик, адамланы керекли къагъытларын джарашдырыб, автобуслары болгъан автопаркланы тамадалары бла келишиб, проездной билетле алыб бередиле волонтёрла. Ол затладан тышында да, адвокатланы контораларында сёлешиб, келишиб, аладан да керекли болушлукъ хакъсыз табылырча этедиле.
Подкатегории
- Вы здесь:
-
Главная
- Статьи
