- Подробности
XVIII-чи ёмюрде джашагъан француз философ, джазыучу Клод Адриан Гельвеций да: «Кто сам считает себя несчастным, тот становится несчастным», – дегенди. Насыбсыз адамла уа, кеслери айтыугъа кёре, насыбсызлыкъны не болгъанын, кеслери не ючюн, къалай, къачан насыбсыз болгъанларын бек кескин «биледиле». Алай эсе, ол «насыбсызбыз» дегенлени халилерине, кеслерин джюрютгенлерине, сёлешгенлерине эс бёлюб къарасакъ, тынгыласакъ, бир ишексиз, ма быллай затланы эсгерирге боллукъбуз:
- Насыбсыз адамланы кёбюсю насыбсыз болгъанлары ючюн джашауну, джазыуну, заманны, адамланы терслейдиле. Ёлюб къалгъанлыкъгъа кеслерине тюкню къарасыча бир терсликни къондурлукъ тюлдюле.
- Насыбсыз адамла «ол бир юй бийчем бир аман эди, энди бир иги тиширыугъа тюбей эсем…», «бир иги иш таба эсем, айлыгъым да иги бола эсе…», «бир иги иш джёнгер таба эсем…» дегенча кёзбау умутланы эте, ол излеген затларын табар ючюн а, алларына бир атлам да этмегенлей олтура бередиле. Башхача айтханда, ол затланы кеси тюл, ким эсе да биреулен анга табыб берликча алай умут этиб турады. Ол кеси кесин алдай, ол сакълау бла сау джашауун ётдюрюб къояргъа боллукъду. Къысхасыча айтыргъа, келлик замандан умут этиб, бюгюн кеси этерге керекли ишин, аз-кёб болса да, къарыууна кёре этиб башламагъан адам, насыбсызланы бириди.
- Подробности
Исправнада чегетчи, фермер Долаланы Мунирни джашы Магометни бир танышларыбыз махтаргъа къалдыла да, анга тюберге бардыкъ. Тюкенден чыгъыб келген аммагъа къайда джашагъанын сордукъ. «Бизни Магометге айта эсегиз, ма ол мекямда турады юйдегиси бла, - деб кёргюзе, – кесин да озгъан сайлаулада эл Советге депутат этгенбиз», - деди. Аны билмей эдик, ийнаныб къалалмадыкъ. Джашагъан джерине джууукълаша, къабакъ эшигинде машинасындан тюшген, джылы келген киши бла сёлешдик. Ол да аммача айтды. «Къолундан келген бла кёблеге болушады, джарайды, биз анга бек разыбыз», - деб къошду. Магомет бла тюбешдик. Саламлашыб бошагъанлай:
- Кесим да билмейме, кандидатланы тизимине къошхандан сора айтдыла. Сау болсунла, элни сайлаучулары бары да, тыйыншлы кёрюб, чёб атхан эдиле. Къазакъ, орус, къарачай деб ол сёз джюрюмейди мында. Таулула 8-9 юйдеги болабыз. Мен былайгъа кёчгенли да джети джыл. Ол заманны ичинде бизге къынгыр къарагъан кёрмегенме. Бек татлы, бек шох джашайбыз. Къобу Башында 1977-чи джыл туугъанма. Атам, анам энтда анда джашайдыла.
- Подробности
Ол 1952-чи джылда Орта Азияда туугъанды, уллу юйюрде (юч къарнаш бла юч эгечни) эм абаданы болуб ёсгенди. «Уллу чоюнда бишген эт чий къалмаз» дегенлей, ол уллу берекетли юйюрде хар не ауур джумушну да толу баджара, атасы бла анасына билек бола, гитчелерине да тенглик эте, алай ёсгенди. Къарачайлыла Орта Азияны джеринден ызларына, Кавказгъа, къайтханларында, анга 5 джыл болгъан эди. Сабийлигинден огъуна билимге тырмашханды. Ачахмат Черкесскеде 1-чи номерли интернатда окъугъанды. Ол интернат кесини заманында билим бериуде областда атын айтдыргъан эм иги учреждениелени бирине саналгъанды. Анда Ачахмат айырмагъа окъугъанды. Интернатны 1969-чу джыл тамамлагъандан сора, арадан кёб заман да озгъунчу аскерге борчун берирге кетеди. Анда да Ачахмат кесин айырма аскерчича танытады. 19 джыл толгъанлай, аны партияны члени этиб аладыла. Ма андан сора башланады Чекун улуну, уллу политиканы босагъасындан кириб, эшиклерин ачыб, къралны тыш политикасын таныб башлагъаны.
- Подробности
1935-чи джыл, бюгюннгю Къарачай-Черкесияны джеринден, ортача тергесек, 900 баш тутхан юйдеги кёчюрюледи. Аланы арасында къарачайлыла 700, черкеслиле 100, абазалыла бла тегейлиле 50, къалгъаны да башха миллетледен боладыла. Барын да бир эшелонда элтиб, Узбек ССР-ни мамукъ ёсдюрген «Баяут» совхозуна къуядыла. Алайгъа «Голодная степь» дегендиле - кеси да он минг гектаргъа джууукъ джер, Сыр-Дарьяны джагъасы. Къаргъышда айтылгъан джерде 1938-чи джыл Байрамкъулланы Хамзатны юйдегисинде бешинчи сабий, джашчыкъ, тууады. Атына Мусса атайдыла.
Орта школну бошагъандан сора Самарканд шахарда халкъ мюлкге устала хазырлагъан институтха киреди. 1959-чу джыл аны «товароведение и технология производственных товаров» деген факультетинде баш билим алыб чыгъады.
- Подробности
Алайды да, аланы хар бири башлагъан ишин аягъына джетдирмей къоймайды. Солтан бла Марьям да ариу халили, билимли, болумлу балаларына Джуртларына сюймекликни сингдириб, ана тиллерин, миллет шартларын сюерге юретиб ёсдюргендиле. Ала да, ол джолдан таймай, кеслерини сабийлерин да алай джашаргъа юрете, ёсдюрюб барадыла.